بررسی ظهور حکمت های کهن ارتباط با طبیعت در معماری ساسانی

معماری در طول تاریخ به نحوی با طبعیت مرتبط بوده است، این ارتباط گاه در نفی و گاهی همگام با آن بوده است. هدف این مقاله شناسایی و بررسی تطبیقی حکمت های طبیعت گرایانه کهن در معماری ساسانی و مقایسه تطبیقی آن با معماری چین (در دوران امپراطوری) است. بدین منظور با بررسی تطبیقی محتوا و راهکارهای دین زرتشت و آیین ذن تمایزات و تشابهات مبانی نظری استخراج شده و سپس راهکارهای عملگرایانه برای تبلور مفاهیم در کالبد معماری بررسی و مقایسه خواهد شد. در این مطالعه سعی در بررسی دو مکان مختلف براساس مفاهیم متجلی در کالبد شده است بنابراین روش تحقیق پژوهش حاضر «مطالعه تطبیقی» با رویکرد «مفهوم به مصداق» است. براساس نتایج پژوهش به نظر می رسد که با توجه به ریشه داشتن ادیان کهن ایران و چین در طبیعت اصل طبیعت گرایی مطلق به عنوان یکی از اصول مهم در معماری بناهای شاخص هر دو بستر رعایت شده است، اما با توجه به تفاوت های بنیادین میان دین زرتشت و آیین ذن در تعریف جایگاه طبیعت و خداوند منجر به استفاده از راهکارهای مختلفی برای تبلور طبیعت در معماری آنها استفاده شده است. براساس حکمت نظری دین زرتشت، طبیعت و عناصر مختلف آن توسط اهورامزدا خلق شده و یکی از راه های رسیدن به جاودانگی یکی شدن با طبیعت است، بنابراین آثار خلق شده براین اساس با تاکید بر عناصر مقدس اربعه و ثنویت در سعی در بکاگیری طبیعت در وجوه مختلف داشته اما براساس حکمت کهن آیین ذن معبود در درون طبیعت حضور داشته و شرط تعالی را تبدیل شدن انسان به طبیعت بیان مینماید که منجر به رویکردهای طبیعت پرستی مینیمالیستی در معماری چین باستان شده است، به حدی که دشوار بتوان آثاری از معماری آن دوران مشاهده نمود .

Keywords:

دین زرتشت , آیین ذن , طبیعت گرایی , معماری , ساسانیان , امپراطوری چین