نقش رسانه در توسعه سیاسی و اجتماعی با تاکید بر جامعه معناگرای ایران

عصر حاضر را عصر سلطه ارتباطات می نامند. بی گمان در مورد همه مسائل جهان، بزرگ ترین رسالت اطلاع رسانی بر دوش رسانه های جمعی است. امروزه رسانه ها با گسترش مرز های جغرافیایی، فرهنگی و سیاسی، هویت انسان معاصر را تحت تاثیر قرار داده اند، به طوری که می توان هویت انسان مدرن را هویت رسانه ای نام گذاشت. افزایش نقش وسایل نوین ارتباط جمعی در بخش های مختلف زندگی بشری سبب شده است که از آنها در زمینه های گوناگون استفاده شود. رسانه ها همان گونه که در ایجاد تحکیم و نقاط قوت سهم به سزایی دارند، گاهی در تضعیف پایه های اصلی جامعه نیز موثرند. با توجه به کارکردهای متنوع رسانه های جمعی، همچون آگاهی بخشی و اطلاع رسانی، ایجاد انسجام وتعلق اجتماعی، نظارت بر عملکرد ساختار قدرت و فراهم آوردن زمینه های مشارکت عمومی و نظارت همگانی در نظام اجتماعی، می توانند جایگاه در خور اعتنائی در تکوین، تکامل و نهادینه سازی شاخص ها و عناصر بنیادین ساختار سیاسی جامعه داشته باشند. رسانه های خبری نظیر روزنامه، مجله، کتاب، رادیو، تلویزیون، اینترنت و مانند آن به عنوان یکی از نهاد های مهم جامعه با تاثیری که بر عقاید و آرا و دیگر ابعاد زندگی بشر دارند، واقعیت های سیاسی و اجتماعی خاصی را برای مردم خلق می کنند تعیین کننده چشم انداز ما از جهان هستند. بر خلاف مدرسه و دیگر نهادها و ارکان حیات انسانی، رسانه ها امری فراگیرند. ویژگی اصلی رسانه ها «همه جا» بودن آنهاست. آنها می توانند یک کلاس بی دیوار با میلیاردها شنونده تشکیل دهند. رسانه ها وظیفه حراست از محیط را بر عهده دارند؛ آنها باید با ایجاد همبستگی میان اجزای جامعه، در پاسخ به نیاز های محیطی، مسئولیت انتقال میراث اجتماعی از نسلی به نسل دیگر را برعهده گیرند. رسانه ها هم حرکت و پویایی و نشاط را تقویت و تولید می کنند و هم رخوت، تنبلی و سستی را. از یک سو احساس های عاطفی، محبت و صداقت را بر می انگیزند و از سوی دیگر، احساس زشتی، دشمنی، بی اعتمادی، دروغ وخشونت را زنده می کنند. این کارکرد، به طور طبیعی موجب پیدایش تضاد های درونی- رفتاری در مقیاس فردی و اجتماعی می شود.

Keywords:

mass media , democracy , public participation , general over sighting , information science , رسانه جمعی , دموکراسی , مشارکت عمومی , نظارت همگانی , اطلاع رسانی