پیدایش فعل «پنداشتن» در زبان فارسی و کارکردهای وجهی آن

Publish Year: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 208

This Paper With 24 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HLIT-14-1_005

تاریخ نمایه سازی: 24 اسفند 1400

Abstract:

این پژوهش به بررسی پیدایش فعل «پنداشتن» در زبان فارسی و کارکردهای آن برای بیان وجهیت می پردازد و با تمرکز بر دو فرایند واژگان شدگی و دستوری شدگی، شواهد به دست آمده از متون فارسی باستان، فارسی میانه و فارسی نو و تحولات رخ داده در این سه دوره زبانی را بررسی می کند. یافتن منشا و کارکرد دو صورت «پنداری» و «پنداشتی» که در متون فارسی نو برای بیان وجهیت و رویکرد گوینده به جمله به کار می روند هدف اصلی این پژوهش است و برای نیل به این هدف، کارکرد این صورت ها در بافت های مختلف در متون ادب فارسی مورد توجه قرار گرفته و تاثیرات بازمانده از ساخت تمنایی فارسی میانه در این متون پیگیری شده است. شواهد مستخرج از متون فارسی باستان، میانه و نو نشان می دهند که الگوی فارسی میانه «pad ēd dāšt-/ dār-»، با کاهش آوایی و با گذر از سه مرحله فرایند واژگان شدگی به صورت «پنداشت / پندار» وارد دایره واژگان زبان فارسی شده است. در فارسی دری، «پنداشتن» هم به عنوان فعل اصلی با محتوای مفهومی شناخته شده و هم در شاخه دیگر، به تدریج خاصیت های فعلی خود را از دست داده و به ابزاری دستوری برای بیان وجهیت غیرواقعی بازتحلیل شده است.

Authors

فهیمه تسلی بخش

فارغ التحصیل دکتری فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه تهران، تهران، ایران

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • آموزگار، ژاله و تفضلی، احمد (۱۳۸۶). کتاب پنجم دینکرد. تهران: ...
  • ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (۱۳۶۵-۱۳۷۶). روض الجنان و روح ...
  • اخلاقی، فریار (۱۳۸۶). «بایستن، شدن و توانستن: سه فعل وجهی ...
  • ارجانی، فرامرز بن خداداد (۱۳۹۶). سمک عیار، با مقدمه و ...
  • انوری، حسن و همکاران (۱۳۸۲). فرهنگ سخن. تهران: سخن.. ...
  • بلعمی، محمد بن محمد (۱۳۷۳). تاریخنامه طبری، به تصحیح و ...
  • (۱۳۷۸). تاریخنامه طبری، به تصحیح و تحشیه محمد روشن، جلد ...
  • بهار، مهرداد (۱۳۹۰). بندهش، تهران: توس.. ...
  • بیغمی، محمد (۱۳۳۹)، داراب نامه، تصحیح و مقدمه و تعلیقات ...
  • بیهقی، محمد بن حسین (۱۳۸۱)، تاریخ بیهقی، به کوشش خلیل ...
  • تاریخ سیستان (۱۳۶۶). تصحیح ملک الشعرای بهار. تهران: پدیده خاور.. ...
  • ترجمه تفسیر طبری (۱۳۵۶). به تصحیح و اهتمام حبیب یغمائی، ...
  • تسلی بخش، فهیمه (۱۳۹۹). دستوری شدگی صورت های زبانی برای ...
  • تفضلی، احمد (۱۳۸۵)، ترجمه مینوی خرد، به کوشش ژاله آموزگار، ...
  • حسن دوست، محمد (۱۳۹۳)، فرهنگ ریشه شناختی زبان فارسی، ج۲، ...
  • دقیقی طوسی، ابومنصور محمد بن احمد (۱۳۷۳). دیوان دقیقی طوسی، ...
  • دهخدا، علی اکبر (۱۳۷۷)، لغت نامه دهخدا، چاپ دوم از ...
  • رضائی باغ بیدی، حسن (۱۳۸۴). روایت آذرفرنبغ فرخزادان، تهران: مرکز ...
  • ژینیو، فیلیپ (۱۳۸۲). ارداویراف نامه (ارداویرازنامه)، ترجمه و تحقیق: ژاله ...
  • سجاسی، اسحاق بن ابراهیم (۱۳۶۸). فرائدالسلوک، به تصحیح و تحشیه ...
  • سعدی، مصلح الدین (۱۳۸۵). کلیات سعدی، به تصحیح محمدعلی فروغی، ...
  • شفائی، احمد (۱۳۶۳). مبانی علمی دستور زبان فارسی، تهران: نوین.. ...
  • عنصرالمعالی، کیکاووس بن اسکندر (۱۳۴۵)، قابوسنامه، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: ...
  • غزالی، محمد بن محمد (۱۳۸۰). کیمیای سعادت (در دو جلد)، ...
  • فرخی سیستانی (۱۳۳۵). دیوان حکیم فرخی سیستانی، به کوشش محمد ...
  • فره وشی، بهرام. (۱۳۵۴). کارنامه اردشیر بابکان. تهران: دانشگاه تهران.. ...
  • قاآنی، حبیب الله (۱۳۸۰). دیوان حکیم قاآنی، به کوشش امیرحسن ...
  • قریب، بدرالزمان (۱۳۷۹)، «تحول وجه تمنایی به ماضی استمراری در ...
  • گرگانی، فخرالدین اسعد (۱۳۷۷)، ویس و رامین، با مقدمه و ...
  • لاینز، جان (۱۳۹۱). درآمدی بر معنی شناسی زبان، ترجمه کورش ...
  • مجمل التواریخ و القصص (۱۳۱۸). به تصحیح ملک الشعرای بهار، ...
  • مظفر، محمدرضا (۱۳۸۴). ترجمه منطق (جلد اول). ترجمه علی شیروانی. ...
  • منشی، نصرالله (۱۳۶۱). کلیله و دمنه، تهران: دانشگاه تهران.. ...
  • منصوری، یدالله (۱۳۸۴). بررسی ریشه شناختی فعلهای زبان پهلوی. تهران: ...
  • مولایی، چنگیز (۱۳۹۹). فرهنگ زبان فارسی باستان. تهران: آوای خاور.. ...
  • میبدی، ابوالفضل رشیدالدین (۱۳۷۱). کشف الاسرار و عده الابرار، به ...
  • میرفخرایی، مهشید (۱۳۶۷). روایت پهلوی، متنی به زبان فارسی میانه. ...
  • ناصرخسرو (۱۳۵۷). دیوان اشعار حکیم ناصرخسرو قبادیانی، به اهتمام مجتبی ...
  • (۱۳۷۰). سفرنامه، به تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران: زوار.. ...
  • نظام الملک، حسن بن علی (۱۳۸۳). سیرالملوک (سیاست نامه). به ...
  • نغزگوی کهن، مهرداد و داوری، شادی (۱۳۹۵). زبان فارسی در ...
  • هجویری، علی بن عثمان (۱۳۸۳). کشف المحجوب، تصحیح و تعلیقات ...
  • هروی، موفق الدین ابومنصور علی (۱۳۴۶). الابنیه عن حقایق الادویه. ...
  • هلالی جغتایی، بدرالدین (۱۳۶۸). دیوان هلالی جغتایی، به تصحیح و ...
  • همایونفر، مژگان (۱۳۹۲). «بررسی روند دستوری شدگی فعل های وجهی ...
  • یاحقی، محمدجعفر (۱۳۷۲)، فرهنگنامه قرآنی، ۵ جلد، مشهد: آستان قدس ...
  • Anklesaria, T. D. (۱۹۱۳). Dânâk-u Mainyô-i Khard, Bombay.. ...
  • (۱۹۶۹). The Pahlavi Rivāyat of Āturfarnbag and Farnbag-srōš, I, Text ...
  • Brinton, L. J. & E. C. Traugott. (۲۰۰۵). Lexicalization and ...
  • Brunner, Ch. j. (۱۹۷۷). A Syntax of Western Middle Iranian. ...
  • Dhabhar, E.B.N. (۱۹۱۳). Pahlavi Rivayat. Bombay: the Trustees of the ...
  • (۱۹۲۷). Zand-I Khūrtak Avistāk. Trustees of the Parsee Panchayet Funds ...
  • Givón, T. (۱۹۷۱). “Historical syntax and synchronic morphology: An archaeologist’s ...
  • Heine, B. (۲۰۰۳). “Grammaticalization”. In The Handbook of Historical Linguistics, ...
  • Hopper, P. (۱۹۸۸). Emergent Grammar and the A Priori Grammar ...
  • (۱۹۹۱). “On Some Principles of Grammaticalization”. in: Approaches to Grammaticalization, ...
  • (۲۰۱۲). “Emergent Grammar.” In James Paul Gee and Michael Handford, ...
  • Hopper, P. & Traugott, E. (۲۰۰۳). Grammaticalization. ۲nd edition. Cambridge ...
  • Jamasp-Asana, J. M. (۱۸۹۷/۱۹۱۳). Pahlavi Texts, Bombay: Fort Printing Press.. ...
  • Kent, R. G. (۱۹۵۳). Old Persian: Grammar, Texts, Lexicon. New ...
  • Lehmann, Ch. (۱۹۹۲). "Word order change by grammaticalization". In M. ...
  • Madan, D. M. (۱۹۱۱). The Complete Text of Pahlavi Dinkard, ...
  • Pakzad, F. (۲۰۰۵). Bundahišn. Zoroastrische Kosmogonie und Kosmologie, Tehran: Center ...
  • Palmer, F. R., (۱۹۸۶). Mood and Modality. Cambridge: Cambridge University ...
  • Ramat, P. (۱۹۹۲). Thoughts on Degrammaticalization. Linguistics, ۳۰: ۵۴۹–۵۶۰.. ...
  • Skjærvø, Prods Oktor (۲۰۰۹b). “Middle West Iranian”. In: The Iranian ...
  • (۲۰۱۶). An Introduction to Old Persian, retrieved from: https://sites.fas.harvard.edu/~iranian/OldPersian. ...
  • Williams, A. V., (۱۹۹۰). The "Pahlavi Rivāyat" Accompanying the "Dādestān ...
  • نمایش کامل مراجع