تحلیل فنوتیپی و ژنوتیپی سن هنگام نخستین زایش درگاوهای شیری هلشتاین ایران

سن اولین زایش اثر مهمی روی سودآوری و مدیریت تولیدمثلی گله گاو شیری دارد، به طوری که زایش تلیسه ها در سن بیشتر از ۲۴ ماهگی به دلیل از دست رفتن فرصت تولید شیر و کاهش روز های تولیدی زندگی دام، باعث افزایش هزینه های تولید در صنعت گاو شیری می شود. به منظور برآورد اجزای ژنتیکی و بررسی روند تغییرات سن اولین زایش گاوهای شیری هلشتاین در ایران از ۱۹۴۹۹ رکوردهای تولید و تولید مثل ۹۶ گله گاوهای شیری هلشتاین طی سال های ۱۳۷۵ لغایت ۱۳۸۷ استفاده شد. داده ها با استفاده از یک مدل تک صفتی و نرم افزار Wombat آنالیز شد. وراثت پذیری صفت سن اولین زایش ۰۹۹۴/۰ برآورد گردید. میانگین سن اولین زایش گاوهای شیری هلشتاین در ایران طی سال های ۱۳۷۵ لغایت ۱۳۸۷، ۹۱/۲۴ ماه برآورد شد که طی سال های مورد مطالعه به واسطه تلقیح و زایش زودتر تلیسه ها کاهش یافته است، به طوری که گاوهایی که در سال های ۱۳۷۵ و ۱۳۷۶ متولد شده اند بیشترین سن در اولین زایش را داشتند و گاوهایی که در سال های ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ متولد شده اند کمترین سن را در زمان اولین زایش نشان دادند. با توجه به مقادیر برآورد شده ارزش های اصلاحی صفت سن اولین زایش، روند ژنتیکی این صفت طی سال های تولد ۱۳۷۵ لغایت ۱۳۸۷ برآورد شد. بدین صورت که روند ژنتیکی در بعضی سال ها مثبت و برای بعضی سال های مورد مطالعه منفی برآورد شد و نشان می دهد که در راهبردهای انتخاب، کاهش ژنتیکی سن اولین زایش در گله های ایران مد نظر قرار نگرفته است، هرچند که از نظر فنوتیپی این صفت کاهش داشته است. گاوهای استان های یزد، مرکزی و خراسان جنوبی بیشترین سن و گاوهای استان های کرمانشاه، آذربایجان شرقی و اردبیل کمترین سن اولین زایش را داشتند. شرایط اقلیمی و آب و هوایی مناسب می تواند در افزایش باروری تلیسه ها و کاهش سن اولین زایش موثر باشد، هرچند عوامل مدیریتی، با وجود عوامل جوی مناسب در برخی از استان های کشور اثر به سزایی روی این صفت داشت.

Keywords:

روند فنوتیپی , روند ژنتیکی , سن اولین زایش , سودآوری , گاو شیری