بررسی دیدگاه متخصصین و محققین حوزه گیاهان دارویی در زمینه اولویت های سرمایه گذاری کارآفرینانه بخش خصوصی در توسعه صنعت گیاهان دارویی (مطالعه موردی: استان سیستان و بلوچستان)

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: گیاهان دارویی از  گنجینه ­های طبیعی هر کشوری می­ باشد و در بهبود سلامت و شاخص­های اقتصادی-اجتماعی جوامع تاثیر به­ سزایی دارد. بحران خشک­سالی و کم­ آبی، توسعه تولید و فرآوری گیاهان دارویی دارای نیاز آبی کم را به ­عنوان یکی از مهم­ترین حوزه ­های توسعه کشاورزی استان سیستان و بلوچستان معرفی کرده است. با توجه به محدویت منابع مالی دولتی و اهمیت نقش بخش خصوصی، این تحقیق با هدف شناخت اولویت­های سرمایه ­گذاری کارآفرینانه بخش خصوصی در توسعه صنعت گیاهان دارویی استان انجام شد. مواد و روش ­ها: از روش تحقیق آمیخته به ­عنوان رویکردی از روش­های کمی و کیفی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق، کارشناسان و محققین صنعت گیاهان دارویی استان سیستان و بلوچستان بود که با نمونه­ گیری گلوله برفی تعداد ۱۰ نفر متخصص گیاهان دارویی برای بخش کیفی و تعداد ۳۰ نفر برای بخش کمی انتخاب شدند. ابزار تحقیق در بخش کمی، پرسشنامه ساختارمندی بود که روایی آن با استفاده از نظر پانل کارشناسان و پایایی آن از طریق آزمون کرونباخ آلفا ۰/۷۵ به­ دست آمد. یافته­ ها: ۲۷ گیاه دارویی در استان سیستان و بلوچستان، از مزیت نسبی لازم برخوردار می­باشند و بخش خصوصی می­تواند در ۲۱ حوزه این صنعت سرمایه­ گذاری نماید. "تدوین برنامه جامع تحقیقات گیاهان دارویی" و "تهیه نقشه سرمایه­ گذاری و اشتغال در صنعت گیاهان دارویی" از مهم­ترین برنامه­ های زیربنایی توسعه این صنعت بوده و دو برنامه پژوهشی "توسعه بازار و صادرات" و "فرآوری" در اولویت آن قرار دارند. همچنین، هفت گیاه دارویی برتر استان جهت سرمایه ­گذاری کارآفرینانه بخش خصوصی شامل گز روغن، چای ترش، بنه، کلپوره، سیاه دانه، آنغوزه و شیرین ­بیان می­ باشد. از طرفی اولویت­ های سرمایه ­گذاری کارآفرینان در توسعه صنعت گیاهان دارویی استان شامل تولید بذور اصلاح شده، ایجاد شبکه بازاریابی و فروش داخلی و افزایش عملکرد تولید در فضای باز می­باشد. نتیجه­گیری: با توجه به نتایج تحقیق، به منظور ساماندهی و افزایش بهره ­وری صنعت گیاهان دارویی استان سیستان و بلوچستان «برنامه جامع تحقیقات گیاهان دارویی»، «نقشه سرمایه ­گذاری و اشتغال در صنعت گیاهان دارویی»، «برنامه جامع تولید گیاهان دارویی»، «برنامه جامع صادرات گیاهان دارویی»، «برنامه جامع ترویج مصرف گیاهان دارویی» و «برنامه تحقیقاتی ویژه تولید داروهای جدید گیاهی»، باید تدوین و عملیاتی شوند. همچنین پیشنهاد می­ شود در ۱۰ سال آینده، سرمایه­گذاری بخش خصوصی بر ارتقای کمی و کیفی شبکه بازاریابی و فروش بین­المللی، تولید بذور اصلاح شده، ایجاد شبکه بازاریابی و فروش داخلی، مدیریت تولید و برداشت­ از مراتع و تولید گلخانه ­ای گیاهان دارویی: گز روغن (مورینگا)، چای ترش، بنه، کلپوره، سیاهدانه، آنغوزه و شیرین بیان، متمرکز شود.  

Keywords:

Entrepreneurial Investment , Medicinal Plant Industry , Research Priorities , Sistan and Baluchestan Province , استان سیستان و بلوچستان , اولویت­ های پژوهشی , سرمایه­ گذاری کارآفرینانه , صنعت گیاهان دارویی