بازنگاهی به تفسیر آیه «النبا العظیم» در پرتو احادیث امامیه

سوره نبا از سور مکی قرآن کریم می باشد که با بحث قیامت و معاد آغاز شده است. سیاق و مفاهیم آیات دال بر این است که منظور از «النبا العظیم» در آیه دوم این سوره، سوال از قیامت است؛ اما در منابع حدیثی امامیه روایاتی وجود دارد که داده های حاصل از آنها، بیانگر تبیینی غیر از حقیقت یادشده درباره این آیه است. از این رو محتوای این احادیث در تناقض با دلالت ظاهری آیه است و مورد اشکال می باشد. مقاله حاضر که با هدف بررسی دلالت های تبیینی این دست روایات نگارش یافته است، با روش تحلیل محتوا و نقد درون متنی، ضمن توجه به برخی اشکالات ممکن، به تحلیل داده های حاصل از این روایات و نیز دلالت هایی که امکان فهم این روایات را فراهم می کند پرداخته است. نتیجه آن که ضمن قبول تعارض این روایات با مراد ظاهری آیات، باید گفت که بر فرض صدور احتمالی این روایات، تنها راهکار حل مشکل آن است که آنها را بر اساس قاعده جری باطنی (مصادیق باطنی) آیات قرآن کریم تشریح کرد. بنابراین داده های این روایات که به وفور در منابع نقلی موجودند و بخشی از میراث روایی امامیه در تفسیر قرآن را به خود اختصاص داده اند، مورد توجه و تحقیق می باشند. البته برای فهم و تبیین چنین روایاتی، توجه به لایه های باطنی آیات قرآن کریم که در روش تفسیری اهل بیت علیهم السلام جایگاه ویژه ای دارند، ضروری است.

Keywords:

قرآن کریم , النبا العظیم , روایات تفسیری , جری باطنی , ولایت و جانشینی امام علی(ع)