کنترل موثر نماتود مرکبات (Tylenchulus semipenetrans) با استفاده از روش آفتابدهی انفرادی خاک سایه انداز درختان آلوده پرتقال *

نماتود مرکبات (Tylenchulus semipenetrans) در شمال و جنوب ایران دارای اهمیت زیادی است. در یک آزمایش با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی تاثیر روش آفتابدهی خاک سایه انداز درختان آلوده بر کنترل این نماتود در منطقه داراب استان فارس طی سال های ۱۳۸۹-۱۳۹۱ مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمار های این آزمایش شامل آفتابدهی در اوایل فصل رشد به مدت ۴۵ و ۶۰ روز همزمان با شروع فعالیت نماتود، به هنگام اوج دمای محیط به مدت ۶۰ روز و شاهد بدون آفتابدهی بودند. در زمان آفتابدهی، میانگین حداکثر دمای ماهیانه عمق ۱۵ سانتی متری خاک در زیر ورقه های پلاستیکی به C°۷/۳۹-۸/۴۱ رسید. نتایج نشان داد که در همه تیمارها جمعیت نماتود مرکبات بلافاصله پس از آفتابدهی، سه ماه و یکسال بعد از اتمام دوره آفتابدهی شدیدا کم شد و درصد بقای نماتود به صفر و یا نزدیک صفر کاهش یافت (P ≤۰.۰۵). با این وجود، حساسیت نماتودهای انگل سطحی خانواده های مختلف و هم چنین راسته Rhabditida نسبت به آفتابدهی کمتر بود. کاهش شدید جمعیت نماتود مرکبات به طور معنیداری موجب افزایش شاخصهای رویشی و زایشی درختان تیمار شده در سال بعد شد به طوری که متوسط میزان محصول هر درخت در تیمارهای مختلف به ترتیب بین ۶/۷۱-۹/۷۷ و۲/ ۷۰-۸/۷۷ درصد نسبت به قبل از آفتابدهی و شاهد افزایش یافت.

Keywords:

استان فارس , آفتابدهی خاک , بقای نماتود , نماتود انگل گیاهی , کنترل بیماری , مرکبات