بررسی کارکرد قاعده اکراه در قتل از منظر فقه و حقوق

یکی از عوامل رافع مسئولیت در فقه و حقوق، قاعده اکراه می باشد. اکراه در اصطلاح عبارت است از تهدید انسان به عملی که انجامش در توانایی مکره (اکراه کننده) بوده و برای شخص مکره (اکراه شونده) راه فراری وجود نداشته باشد. فی الجمله این قاعده مورد پذیرش فقهاء و حقوق دانان در جهت رفع مسئولیت از مکره قرار گرفته است؛ اما آنچه سعی شده در این نوشتار به آن پرداخته شود این است که آیا قاعده اکراه، در قتل هم کاربرد دارد و از شخص مکره در قتل نفس سلب مسئولیت می کند؟ همانطورکه برخی از فقهاء به این امر معتقد گشته اند یا اینکه اکراه نسبت به قتل نفس محترمه، دارای حکمی خاص و مبتنی بر نصوص صحیحه بوده که قابل قیاس با اکراه در غیر قتل نمی باشد؛ به نحوی که قاعده اکراه در این مورد، بی تاثیر بوده و از فاعل آن، رفع مسئولیت کیفری نمی کند همانگونه که قول حق در مساله بوده و مشهور فقهاء نیز این نظر را پذیرفته اند.

Keywords:

اکراه , قتل , حبس ابد , مسئولیت کیفری , تقیه