مدل سازی پراکنش ذرات معلق هوای شهر اصفهان با بهره گیری از روش های IDW و Cokriging

زمینه و هدف: شهر اصفهان به دلیل شرایط جغرافیایی خاص ، توپوگرافی و ازدیاد مواد آلاینده از آلوده ترین شهرهای ایران محسوب می شود. صنایع، ترافیک، آلاینده های خانگی و تجاری از منابع عمده ی آلاینده ی هوای شهر اصفهان به شمار می رود. از روش های رایج برای پیش بینی و برآورد آلودگی هوا روش های درون یابی است. هدف از انجام این مطالعه، بررسی الگوهای پراکنش و مدل سازی ذرات معلق PM۲.۵ و  PM۱۰ هوای شهر اصفهان با استفاده از روش های درون یابی IDW و Cokriging است. روش بررسی: در راستای این پژوهش، غلظت آلاینده های PM۲.۵   و PM۱۰ در فصول زمستان و تابستان سال های ۱۳۹۶و۱۳۹۷ در ۱۳۷ نقطه از محدوده ی شهری به صورت مسیری خطی و به وسیله ی دستگاه پرتابل اندازه گیری ذرات معلق آلودگی هوا (مدل  CEM) اندازه گیری شد. نقشه های پهنه بندی برای هر آلاینده در دو فصل سرد و گرم در محیط Arc GIS ۱۰.۶ تهیه شد. به منظور فرآیند صحت سنجی ۳۰% از داده ها به صورت تصادفی کنار گذاشته شد. هم چنین  مقادیر RMSE در هر دو روش درون یابی مذکور موردمقایسه قرار گرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده در مورد توزیع آلاینده ها با منابع انتشار مهم ازجمله مناطق با ترافیک بالا و بعضی از مناطق نزدیک به مسیر رودخانه ی زاینده رود  مطابقت داشت. روش Cokriging از نظر مقادیر RMSE کم تر از روش IDW عملکرد بهتری داشت اگرچه در فرآیند صحت سنجی، بین برازش روش های IDW و Cokriging اختلاف چندانی مشاهده نشد. بحث و نتیجه گیری: در نقشه های پهنه بندی، نقاط داغ آلودگی (حداکثرغلظت) در مناطق مرکزی محدوده مطالعاتی مشاهده شد که سهم عمده ای از آن به تردد بسیار وسایل نقلیه در سطح شهر اختصاص دارد.

Keywords:

درون یابی , پهنه بندی , ذرات معلق , IDW , Cokriging