اسلام حمزه در چالش سه عنصر ناموری، عصبیت و انتفاع؛ تبیینی بر پایه تئوری حقیقت خواهی

حمزه بن عبدالمطلب- که یکی از شخصیت های خاندان هاشمی و مطرح در عهد جاهلی بود- در سال ششم بعثت مسلمان شد و اسلام وی از یک سو مایه عزت آسلام و پشت گرمی پیامبر(ص) ومسلمانان شد و از سوی دیگرمشرکان مکه را در مواجهه با آنها دچار مشکل و سختی کرد، از آن رو که دیگر نمی توانستند رفتاری سخت گیرانه و تهدیدی داشته باشند و عملا تعامل دیگری را پیشه کردند. این موقعیت او را در جایگاه بلندی نشاند و به طور طبیعی گفتگوهایی را متوجه خود کرد؛ از جمله آن که او تابع چه علل و عوامل یا انگیزه هایی به اسلام گروید و به به تعبیر دیگر علت اصلی و کانونی اسلام آوری وی چه بود؟ نوشتارحاضر با این فرضیه که عنصر حقیقت خواهی پیشران واقعی و محوری او در گروش به اسلام بود، همان گونه که از سخنان مصرح وی برمی آید، سه دیدگاه مبتنی بر سه عنصر چالش برانگیز ناموری، عصبیت و انتفاع را به نقد کشیده و پاسخ مناسب پرسش فوق را به روش معناگرایی تاریخی و تحلیل مضمون عرضه می کند، گر چه اذعان دارد تبیین های این چنینی همیشه در معرض نقد و نظریه های رقیب قرار دارند. البته در خصوص حمزه با این که گفتگوهای جسته و گریخته ای انجام شده و در لابلای کتاب های تاریخی نیز نامی از او به میان آمده، اما به صورت مستقل و گسترده، به ویژه با محوریت مساله بیان شده یا رویکرد مورد نظرمقاله، کاوش و تاملی صورت نگرفته، جز آنچه به اختصار جعفر مرتضی عاملی در کتاب خویش از آن سخن به میان آورده است، از این رو پرداختن همه جانبه و استقلالی به آن امری لازم و بایسته می نماید.

Keywords:

اسلام آوری , حمزه بن عبدالمطلب , عنصرناموری , نظریه عصبیت , مقوله انتفاع , تئوری حقیقت