نشانه شناسی گفتمانی وجوه تاریخی، حماسی- دینی و خیالی قصه حمزه نامه در مقایسه با ابومسلم نامه

با آن که در باره وجه تاریخی قهرمانان آثار ادبی کلاسیک تحقیقاتی صورت گرفته است، با این حال کمتر تلاشی برای شناخت آثار ادبی بخصوص شخصیت ها و قهرمان های آثار داستانی تاریخ میانه با توجه به جنبه های فرهنگی آن انجام شده است تا عوامل و زمینه گفتمان های اصلی و خرده گفتمان های فرهنگی موجده چنین آثاری تبیین گردد.مساله این مقاله، بررسی نظام های گفتمانی موجود در حمزه نامه، یکی از آثار مهم و تاثیرگزار تاریخ میانه جهان اسلام است که چه ارتباط و نسبتی با دیگر گفتمان های فرهنگی و مذهبی و حتی سیاسی و دیگر قصص آن عصر مثل ابومسلم­نامه داشته است. برای این امر، باید با روشی مناسب آن را توصیف، تفسیر و تبیین کرد. به نظر می رسد نظریه لاکلا و موف که مناسب تحلیل آثار ادبی و داستانی است و با کمک نشانه شناسی سه مرحله (سلطانی، ۱۳۹۳) بتوان لایه های پنهان این اثر را بازنمایی و با ارائه الگوی مناسب، علل شکل گیری این قصه و خرده گفتمان های فرهنگ، اسلامی، ایرانی، عربی را در پهنه دو گفتمان شیعی – سنی مشاهد کرد که هنرمندان قصه­پرداز مذاهب مختلف چگونه تقابل های فکری و مذهبی دوره خود را در این اثر نشان داده اند.این نوشتار بر آن است تمایز سه وجه حمزه تاریخی، حماسی- دینی و تخیلی (قصه ای) را که موجب شکل گیری یکی از مهم ترین قصه های تاریخ میانه جهان اسلام شده و روایت آن گستره وسیعی را چندین قرن در بر می گرفته با کمک منابع کتابخانه ای توصیف و تبیین کند.

نشانه شناسی گفتمانی وجوه تاریخی، حماسی- دینی و خیالی قصه حمزه نامه در مقایسه با ابومسلم نامه Keywords:

حمزه نامه , قصه , نشانه شناسی گفتمانی , حمزه تاریخی , حمزه دینی , حمزه خیالی , ابومسلم نامه