بررسی تاثیر آموزش برنامه خودمراقبتی به روش بحث گروهی بر تصور از خود دختران نوجوان دیابتیک مراجعه کننده به انجمن دیابت ایران

مقدمه: دیابت بیماری مزمنی است که به رفتارهای خودمراقبتی ویژه ای تا پایان عمر نیازمند است. چنانچه ابتلا به این بیماری مزمن با دوران نوجوانی همراه شود به علت ماهیت و خصوصیات دوران نوجوانی مشکلات سازگاری با بیماری و مشکل در انجام رفتارهای خودمراقبتی را برای نوجوان و والدین او ایجاد می کند. از طرفی مطالعات نشان داده اند که در بیماری های مزمن از جمله دیابت خودمراقبتی با تصور از خود در تعامل است و این در حالیست که نوجوانان مبتلا به دیابت در تصور از خود مشکل دارند لذا از آنجایی که در این نوجوانان چگونگی تاثیر خودمراقبتی بر تصور از خود از اهمیت ویژه ای برخوردار است این مطالعه با هدف تعیین تاثیر آموزش برنامه خودمراقبتی به روش بحث گروهی بر تصور از خود دختران نوجوان دیابتیک انجام شده است. روش: این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی است که در سال ۱۳۸۸-۱۳۸۷ و با انتخاب ۸۰ دختر نوجوان ۱۵ تا ۱۹ ساله مبتلا به دیابت (۴۰ نفر گروه آزمون و ۴۰ نفر گروه شاهد) در انجمن دیابت ایران انجام شده است. بعد از گردآوری داده های حاصل از مرحله قبل از مداخله با استفاده از پرسشنامه دانش، عملکرد و تصور از خود و نیازسنجی آموزشی در هر دو گروه، برنامه خودمراقبتی طراحی شد و سپس برنامه خودمراقبتی طی ۸ جلسه بحث گروهی برای گروه آزمون اجرا شد. سپس بلافاصله و یک ماه بعد از پایان مداخله مجددا دانش، عملکرد و تصور از خود دختران نوجوان دیابتیک در هر دو گروه آزمون و شاهد اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج حاصله پس از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که با آزمون t مستقل و کای دو (۰۵/۰p>) دو گروه آزمون و شاهد از نظر گزینه های اطلاعات دموگرافیک (سن، قد، وزن، شغل پدر و ...) همسان بودند. در گروه آزمون در مقایسه بین قبل، بلافاصله و یک ماه بعد از پایان مداخله تفاوت معناداری در جهت افزایش نمره دانش، عملکرد و تصور از خود مشاهده شد (۰۰۰۱/۰p) و نیز آزمون t مستقل (۰۵/۰p>) تفاوت معناداری در زمینه دانش، عملکرد و تصور از خود بین دو گروه آزمون و شاهد قبل از مداخله نشان نداد. بلافاصله و یک ماه بعد از پایان مداخله بین دو گروه با آزمون t مستقل اختلاف معناداری از نظر میانگین نمره دانش، عملکرد و درک از خود دیده شد (۰۵/۰p<). نتیجه گیری: به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که اجرای برنامه خودمراقبتی به شیوه بحث گروهی در بهبود تصور از خود دختران نوجوان دیابتیک موثر بوده است و پیشنهاد می شود آموزش رفتارهای خودمراقبتی به شیوه بحث گروهی به عنوان یک روش موثر جهت بهبود تصور از خود نوجوانان مبتلا به سایر بیماری های مزمن به کار گرفته شود.

Keywords:

Diabetes , adolescent girls , self concept , self care program , group discussion , دیابت , دختران نوجوان , تصور از خود , برنامه خودمراقبتی , بحث گروهی