هنر به مثابه راهبرد فرهنگی در اندیشه فارابی

فارابی در طراحی مدینه فاضله جایگاه ویژه ای را به هنرمندان اختصاص داده است. هنرمند پس از طبقه حکام و فرمانروایان الهی و در کنار خطیبان و پیشوایان مذهبی جای گرفته است. برای تبیین این جایگاه می توان چنین استدلال نمود که: -۱ از نظر فارابی عامه مردم قدرت ذهنی کافی برای درک حقایق عقلی ندارند یا از انس و آشنایی کافی با امور عقلی و سعادت های عقلانی برخوردار نیستند. -۲ در عین حال بالاترین سعادت و خوشبختی، سعادت حسی و خیالی و وهمی نیست. بلکه خوشبختی عقلی است که عالی تر از آن سعادتی متصور نیست. -۳ راه رساندن مردم به سعادت نهایی یا خوشبختی عقلی این است که تصویری از حقایق و سعادت های عقلی در قوای خیالی مردم ایجاد شود. به همین علت انبیا و جانشینان ایشان که حاکمان مدینه فاضله اند و همه حقایق عقلی را با قوه ناطقه خویش و با براهین یقینی دریافته اند، آنها را با شیوه های تخییلی و اقناعی به اذهان جمهور انتقال می دهند. هنرمند مدینه فاضله نیز در کنار خطبا که حقایق عقلی را با روش های اقناعی انتشار می دهند، سعی در ترویج سعادت معقول و معارف وحیانی با شیوه های تصویرسازی یا تخییل و محاکات دارد. هنرمند همچنین قادر است بین جوامع و فرهنگ های گوناگون ارتباط برقرار کند. زیرا می تواند حقیقت ثابت و یگانه ای را با تصاویر و محاکیات و تشبیهات مختلف معرفی کند و سعادت وحیانی را با زبان اقوام و فرهنگ های گوناگون تجسم نماید.

Keywords:

هنر , کارکرد فرهنگی , کارکرد بین فرهنگی , تخییل , تصویرسازی , مدینه فاضله