ارتباط ساختاری هوش اخلاقی و خودکارآمدی با اعتیادپذیری دانشجویان

اهداف: مصرف مواد مخدر در دوره جوانی می تواند مانع تکالیف رشدی حیاتی شود. از آنجا که سطح خودکارآمدی افراد به شدت بر اهداف ایشان تاثیرگذار است؛ پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش ابعاد هوش اخلاقی و خودکارآمدی در تبیین اعتیادپذیری دانشجویان انجام شد. مواد و روش ها: جامعه آماری این پژوهش توصیفی-همبستگی، تمامی دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در سال تحصیلی ۹۴-۹۳ بود. برای این منظور ۳۶۴ نفر از دانشجویان به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. نمونه ها به وسیله پرسش نامه شناسایی افراد در معرض خطر اعتیاد، مقیاس خودکارآمدی عمومی و پرسش نامه هوش اخلاقی ارزیابی شدند. همسانی درونی برای سه پرسش نامه پژوهش با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب ۰/۸۰، ۰/۷۱ و ۰/۸۵ محاسبه شد. داده ها با استفاده از روش آماری همبستگی و تحلیل مسیر در قالب نرم افزار SPSS ۲۵ تجزیه و تحلیل شدند. مدل سازی نیز با استفاده از نرم افزار Lisrel ۸.۸ انجام شد. یافته ها: از بین دانشجویان شرکت کننده در پژوهش ۱۷۰ نفر (۴۶/۷۰ درصد) دختر و ۱۹۴ نفر (۵۳/۲۹ درصد) پسر بودند. در بین مولفه های اعتیادپذیری، افسردگی با میانگین ۱۷/۹۲±۵۹/۲۳، مولفه درستکاری از متغیر هوش اخلاقی با میانگین ۱۱/۷۸±۵۶/۶۳ و مولفه میل به آغازگری رفتار از متغیر خودکارآمدی با میانگین ۵/۶۱±۲۴/۶۶ بیشترین مقادیر را داشتند. با توجه به شاخص های الگو (۷۷/۰۲=X۲؛ ۲/۳۳=X۲/df؛ ۰/۹۶=GFI؛ ۰/۹۲=AGFI؛ ۰/۹۹=CFI؛ ۰/۰۶=RMSEA) مدل ارائه شده از برازش متوسطی برخوردار بود و انطباق مطلوبی بین مدل ساختاری شده با داده های تجربی فراهم شد. مدل های مسیر نشان دادند که خودکارآمدی (۶/۴۴-=t و ۰/۴۴-=g) و هوش اخلاقی (۷/۱۴-=t و ۰/۴۲-=g) با اعتیادپذیری رابطه ای معکوس داشتند. نتیجه گیری: خودکارآمدی و هوش اخلاقی توان پیش بینی آمادگی سوء مصرف مواد در دانشجویان را دارند. بر این اساس متخصصان می توانند از آموزش راهبردهای مقابله ای موثر به منظور ارتقاء خودکارآمدی و هوش اخلاقی برای پیشگیری از سوء مصرف مواد در جوانان استفاده نمایند.

Keywords:

Moral , Intelligence , Self-efficacy , Addiction , اخلاق , هوش , خودکارآمدی , اعتیاد