بررسی تحمل به یخ زدگی گیاه همیشه بهار (Calendula officinalis) در مرحله رشد رویشی و زایشی

همیشه بهار گیاهی نسبتا متحمل به سرما می باشد، ولی در برخی سال ها به دلیل شدت سرمای زمستان خسارت شدیدی به گیاه وارد می شود. لذا این مطالعه با هدف ارزیابی اثر تنش یخ زدگی بر گیاه همیشه بهار به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی دو تاریخ کاشت (تابستان و پاییز) و ۱۲ دماهای یخ زدگی (صفر، ۲-، ۴-، ۶-، ۸-، ۱۰-، ۱۲-، ۱۴-، ۱۶-، ۱۸-، ۲۰-،۲۲- درجه سانتی گراد) بودند. بذر گیاهان در تابستان (کشت اول) و پاییز (کشت دوم) در خزانه کشت شد و پس از رسیدن گیاهان به مرحله شش تا هشت برگی به گلدان های اصلی انتقال یافتند. پس از گذراندن دوره خوسرمایی در شرایط طبیعی، تنش یخ زدگی با استفاده از فریزر ترموگرادیان اعمال گردید. به منظور تعیین ثبات غشاء پلاسمایی درصد نشت الکترولیت ها از برگ گیاهان پس از یخ زدگی اندازه گیری شد و درصد بقاء بوته های همیشه بهار و رشد مجدد آن ها نیز سه هفته پس از قرار داشتن در شرایط بازیافت تعیین گردید. درصد نشت الکترولیت ها در برگ گیاهان کشت پاییزه به طور معنی داری بیش تر از برگ گیاهان کاشت تابستان بود. بررسی درصد بقاء گیاهان در پایان دوره بازیافت نشان داد که گیاهان کشت پاییز درصد بقاء بیش تری از گیاهان کاشت تابستانه داشتند، اما از نظر ارتفاع، تعداد ساقه فرعی و اجزای زایشی، وزن خشک کل، وزن خشک اجزاء رویشی و زایشی گیاهان کشت تابستان برتر از آن ها در کشت پاییز بودند. اگرچه گیاهان دو تاریخ کاشت از نظر دمای ۵۰ درصد کشندگی بر اساس درصد نشت الکترولیت ها (LT۵۰el) تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند، اما از لحاظ دمای ۵۰ درصد کشندگی بر اساس درصد بقاء (LT۵۰su) و وزن خشک تفاوت معنی داری بین گیاهان کاشت تابستان و پاییز مشاهده گردید و LT۵۰su و دمای کاهنده ۵۰ درصد وزن خشک گیاه (RDMT۵۰) به ترتیب در کاشت تابستان ۶/۱۸- و ۳/۱۱- درجه سانتی گراد و در کاشت پاییز ۴/۱۹- و ۷/۱۳- درجه سانتی گراد بود.

Keywords:

ارتفاع بوته , درصد بقاء , ساقه فرعی , نشت الکترولیت , وزن خشک