بررسی اثرات استفاده از آب شور مغناطیسی بر خصوصیات شیمیایی و نفوذ پذیری خاک و رشد و عملکرد درختان پسته

برداشت بی رویه از منابع آب کشاورزی در استان کرمان، باعث شده تا سطح آب زیرزمینی در این مناطق سالانه به طور متوسط حدود یک متر افت داشته باشد. افت سطح آب های زیرزمینی علاوه بر کاهش منابع آبی، شور شدن تدریجی آن ها را نیز سبب شده است. بنابراین، باید با انجام پژوهش های کاربردی علاوه بر افزایش بهره وری مصرف آب، به دنبال راهکارهای جدیدی در راستای استفاده از آب های شور بود.براین اساس، پژوهشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد که شامل دو نوع آب آبیاری (آب شور معمولی و مغناطیسی با شوری dS/m ۷/۱۸) و دو میزان آب آبیاری (۸۵ و ۱۰۰ درصد نیاز آبی درخت پسته) بود. تیمارها با یک تیمار مخلوط آب شور و شیرین به عنوان شاهد (با شوری dS/m ۵/۶) مقایسه شد. دور آبیاری هر ۳۰ روز یک بار (منطبق با دور آبیاری قطعه آزمایشی قبل از انجام پژوهش)، در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که بین میانگین صفات رویشی و کمی و کیفی محصول در تیمارهای مختلف آب شور در هر دو حالت آب مغناطیسی و معمولی، در اغلب موارد تفاوت معنی داری (P<۰.۰۵) وجود نداشت. در موارد خاصی هم که تفاوت معنی دار شد، روند مشخصی مشاهده نشد. از سویی، تیمار مخلوط آب شور و شیرین (شاهد)، نسبت به تیمارهای آب شور معمولی و مغناطیسی، در تمام موارد وضعیت بهتری داشت و این تفاوت از نظر آماری معنی دار (P<۰.۰۵) بود. درمجموع، استفاده از آب شور در هردو حالت معمولی و مغناطیسی، نسبت به تیمار شاهد، باعث کاهشی در حدود ۲۰ سانتی متر مربع در سطح برگ، کاهش ۱۰ درصدی تشکیل جوانه زایشی، کاهش رشد طولی و قطری شاخه ها به ترتیب به میزان پنج سانتی متر و ۵/۱ میلی متر، کاهش ۵/۰ کیلوگرم پسته خشک در هر درخت، افزایش هفت درصد پوکی، کاهش ۱۰ درصدی خندانی و افزایش ۵/۱ واحدی در انس پسته شد. ضمن این که استفاده از آب شور باعث کاهش ۱۲۰ گرمی میزان محصول خشک تولیدی به ازای هر مترمکعب آب مصرفی (بهره وری مصرف آب) شد. مغناطیسی کردن آب هیچ گونه تاثیری بر بهبود وضعیت شیمیایی خاک ازنظر شوری و نسبت جذبی سدیم نداشت. در تمام تیمارهای آب شور در هر دو حالت آب معمولی و مغناطیسی، سرعت نفوذ نهایی آب در خاک در انتهای سال دوم آزمایش، تا ۶/۳۱ درصد کاهش یافت، درحالی که در تیمار شاهد تغییری نکرد. کاهش نفوذپذیری در تیمارهای آب شور با میزان آب مصرفی ۱۰۰ درصد نیاز آبی نسبت به تیمارهای با میزان آب ۸۵ درصد، شدیدتر بود. به نظر می رسد با افزایش میزان آب آبیاری، سدیم بیشتری وارد خاک شده و نهایتا سرعت نفوذ بیشتر کاهش یافته است. این نتایج نشان داد که دستگاه های مغناطیسی کننده آب مورد استفاده در این پژوهش هیچ گونه تاثیر مثبتی در کاهش اثرات منفی آب شور بر درختان پسته و خاک نداشتند. چنین به نظر می رسد که اثر آب مغناطیسی بر گیاهان چندساله، نیاز به بررسی های طولانی تر (۵ تا ۱۰ ساله) داشته باشد.

Keywords:

سرعت نفوذ نهایی , شوری , کارایی مصرف آب