بررسی مقایسه ای اثر شاخص های زیست محیطی بر توسعه انسانی در کشورها با سطوح مختلف توسعه یافتگی با تاکید بر مصرف انرژی

با توجه به مطرح شدن مفهوم توسعه پایدار، می توان گفت که تنها فراهم آوردن زمینه های رشد اقتصادی و افزایش سطح بهداشت و آموزش که مولفه های سنجش توسعه یافتگی جوامع هستند، نمی تواند راهی برای رسیدن به توسعه پایدار باشد. در این راستا توجه ویژه به اقتصاد همراه با حفاظت از محیط زیست از اهمیت خاصی برخوردار است. اغلب کشورها به منظور افزایش سطح توسعه (شاخص توسعه انسانی)، رشد اقتصادی خود را از طریق صنعتی شدن بالا می برند، لذا این امر در نهایت آلودگی هوا از نوع انتشار گازهای گلخانه ای را به همراه خواهد داشت که این مسئله می تواند بر شرایط زیست محیطی و سلامت افراد جامعه اثرات منفی داشته باشد و در نهایت بر امید به زندگی، که مولفه ای برای سنجش سطح سلامت جامعه و یکی از اجزاء مهم شاخص توسعه انسانی است، اثر منفی بر جای گذارد.بنابراین با توجه به اهمیت مولفه های توسعه انسانی و نیز جایگاه شاخص های زیست محیطی، بررسی تاثیر شاخص های زیست محیطی و مصرف انرژی بر توسعه انسانی دارای اهمیت ویژه ای می باشد که این مقاله قصد دارد این ارتباط را در کشورهایی با سطوح مختلف توسعه یافتگی سنجش نماید.در این مقاله بررسی مقایسه ای اثر شاخص های زیست محیطی و مصرف انرژی بر توسعه انسانی در کشورها با سطوح مختلف توسعه یافتگی طی سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ پرداخته شده است. طبق نتایج آزمون ریشه واحد برای متغیرها و بررسی مقادیر آماره های محاسبه شده و احتمال پذیرش آنها نشان می دهد که اکثر متغیرهای الگو در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته با یکبار تفاضل گیری پایا گردیدند. با توجه به آزمون هم جمعی کائو برای کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته و با توجه به اینکه فرضیه صفر درآزمونهای همجمعی عدم همجمعی متغیرهای الگو می باشد و با در نظر گرفتن احتمال بدست آمده برای هر دو گروه کشور که کمتر از ۰.۰۵ می باشد می توان بیان داشت که در سطح اطمینان ۹۵ درصد در هر دو گروه کشور متغیرهای الگوی رگرسیونی همجمع می باشند و در نتیجه رگرسیون کاذب وجود ندارد. نتایج مربوط به آزمون F برای مدل تحقیق در هر دو گروه کشور و با توجه به احتمال بدست آمده، نشان می دهد که مطابق با سطح معنی دار بودن، مدل از نوع پانل دیتا می باشد. نتایج حاصل از تخمین مدل در گروه کشورهای منتخب در حال توسعه نشان می دهد تاثیر متغیر انتشار گازهای گلخانه ای بر شاخص توسعه انسانی منفی و با توجه به احتمال محاسبه شده که برابر ۰.۰۰۰۹ می باشد معنا دار در سطح اطمینان ۹۵ درصد می باشد. نتیجه تخمین مدل در کشورهای توسعه یافته حاکی از عدم معنا داری تاصسر انتشار گازهای گلخانه ای بر شاخص توسعه انسانی می باشد . در گروه کشورهای توسعه یافته به دلیل رعایت پیمان کیوتو انتشار گازهای گلخانه ای سبب کاهش شاخص توسعه انسانی نمی شود. مطابق با نتیجه تخمین مدل در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته تاثیر رشد اقتصادی بر شاخص توسعه انسانی مثبت و معنا دار می باشد. شاخص توسعه مالی بر شاخص توسعه انسانی در هر دو گروه کشور دارای تاثیر مثبت و معنا دار می باشد. با استفاده از نتیجه تخمین مدل می توان اظهار داشت فرضیات تحقیق به استثناء فرضیه دوم همگی در سطح خطای ۱۰ درصد تایید می شوند.

Keywords:

شاخص های زیست محیطی , توسعه انسانی , مصرف انرژی , گازهای گلخانه ای , توسعه مالی