گرایش های تفسیری شیعه در عصر امام باقر(ع): پیجویی دو گفتمان «ظاهر/باطن» و «تنزیل/تاویل»

Publish Year: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 165

This Paper With 32 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_QUIHCS-3-1_005

تاریخ نمایه سازی: 16 تیر 1401

Abstract:

پژوهش های مربوط به اندیشه های تفسیری و تاریخ تفسیر یکی از حوزه های شناخته شده در مطالعات قرآنی و تفسیری است و کارهای زیادی در این خصوص انجام شده است. با این حال تاکنون پژوهش مستقلی درباره جریان ها و گرایش های تفسیری در دوره تشیع نخستین براساس یک رویکرد عمیق تاریخی صورت نگرفته است. این بررسی هنگامی مهم تر می شود که براساس یک قرائت رایج تصور کنیم رویکرد تفسیری در نخستین مکتوبات تفسیری شیعه «باطنی/روایی» بوده است که یکسوی آن پدیده غلو قرار داشته است. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از گزارش های تفسیری برجای مانده از عصر حضرت باقر (ع) گفتمان های اصلی تفسیری در دوره ایشان را بر پایه انگاره «تفسیر باطن»، پیجویی کند. این پژوهش در نهایت با کاربست رویکرد تاریخ انگاره و اندیشه در حوزه تفسیر، نشان خواهد داد که در اوایل سده دوم هجری رد پای دو گفتمان اصلی تفسیری در میان امامیه قابل پیجویی است. گروندگان به گفتمان اول که در اینجا از آن به عنوان گفتمان «ظاهر/باطن» یاد می شود عمدتا شخصیت های وابسته به طیف مفضل بن عمر جعفی بودند. گروندگان به گفتمان دوم که در اینجا از آن به عنوان گفتمان «تاویل/تنزیل» یاد می شود طیف اکثریت امامیه در آن دوره بودند که خوانش گسترده تری از مفهوم باطن بر پایه دوگان تنزیل/تاویل را دنبال می کردند.

Keywords:

تفسیر باطن , طیف مفضل , تاویل/تنزیل , عصر امام باقر (ع) ظاهر , باطن , قرآن

Authors

سید محمد هادی گرامی

استادیار پژوهشکده مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • نهج البلاغه (۱۹۶۷م)، به کوشش صبحی صالح، بیروت ...
  • ابن ابی جمهور(بی تا)، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی، ...
  • شاکر، محمدکاظم(۱۳۷۶ش)، روش های تاویل قرآن، قم: دفتر تبلیغات اسلامی ...
  • شمخی، مینا(۱۳۹۳ش)، «جریان شناسی باطن گرایی در تفاسیر اسلامی»، فصلنامه ...
  • صفار، محمد بن حسن(۱۴۰۴ق)، بصائر الدرجات، قم: مکتبه آیه الله ...
  • صنعانی، عبدالرزاق بن همام(بی تا)، المصنف، به کوشش حبیب الرحمن ...
  • ابن الغضائری(۱۳۶۴ق)، الرجال، قم: موسسه اسماعیلیان ...
  • ابن بابویه، محمدبن علی(۱۴۰۴ق)، عیون اخبار الرضا، به کوشش شیخ ...
  • ابن بابویه، محمدبن علی (۱۳۹۵ق)، کمال الدین، به کوشش علی ...
  • ابن بابویه، محمدبن علی(۱۳۶۱ش)، معانی الاخبار، قم: انتشارات جامعه مدرسین ...
  • ابن حزم، ابومحمدعلی(بی تا)، الاحکام، به کوشش احمد شاکر، قاهره: ...
  • ابن سلام(۱۳۸۴ق)، غریب الحدیث، به کوشش محمدعبدالمعیدخان، بیروت: دارالکتاب العربی ...
  • ابن مبارک، عبدالله(بی تا)، کتاب الزهد و الرقائق، به کوشش ...
  • استرآبادی، علی(۱۴۰۹ق)، تاویل الآیات الظاهره، به کوشش حسین استادولی، قم: ...
  • برقی، احمد بن محمد بن خالد(۱۳۷۱ق)، المحاسن، تهران: دار الکتب ...
  • بیهقی، احمد بن حسین(بی تا)، السنن الکبری، بیروت: دار الفکر ...
  • پاکتچی، احمد(۱۳۸۹ش)، روش تحقیق با تکیه بر حوزه علوم قرآن ...
  • پروینی، خلیل و دسب، سیدعلی(بی تا)، «رویکرد عرفانی به داستان ...
  • پورکرمان، مصطفی و دهقان منگابادی، بمانعلی(۱۳۹۱ش)، «تاثیر غالیان بر روایات ...
  • ثعالبی(۱۴۱۸ق)، تفسیر جواهر الحسان، به کوشش عبدالفتاح ابو سنه، بیروت: ...
  • الحضرمی، جعفر بن محمد(۱۳۶۳ش)، اصل (ضمن الاصول السته عشر)، قم: ...
  • خویی، سیدابوالقاسم(۱۴۱۰ق)، معجم رجال الحدیث، قم: مرکز نشر آثار شیعه ...
  • دهقان منگابادی، بمانعلی(۱۳۸۷ش)، «تاثیر اندیشه های غالیان بر برخی از ...
  • دیاری بیدگلی، محمدتقی(۱۳۸۸ش)، «ردپای غالیان در روایات تفسیری»، پژوهش دینی، ...
  • رستمی هرانی، علیرضا و مودب، سیدرضا(۱۳۹۱ش)، «غالیان و تاثیر برخی ...
  • رستمی هرانی، علیرضا(۱۳۹۳ش)، تاثیر جریان های سیاسی (خلفا، زندیقان و ...
  • قرآن و زبان رمزی و تاویلی [مقاله ژورنالی]
  • زارع شیبانی، کوروش(۱۳۸۵ش)، بررسی روایات تفسیری غلات، رساله ارشد، دانشگاه ...
  • زرکشی، بدرالدین(۱۳۷۶ق)، البرهان فی علوم القرآن، به کوشش محمد ابو ...
  • سیدرضی(بی تا)، المجازات النبویه، به کوشش طه محمد الزیتی، قم: ...
  • سیوطی، جلال الدین(۱۴۱۶ق)، الاتقان، به کوشش سعید المندوب، بیروت: دارالفکر ...
  • شاطبی، ابراهیم بن موسی(بی تا)، الموافقات، به کوشش ابوعبیده مشهور ...
  • طوسی، محمد بن حسن(۱۴۰۹ق)، التبیان، به کوشش حمد حبیب قصیر ...
  • طوسی، محمد بن حسن(۱۳۸۱ق)، الرجال، نجف: انتشارات الحیدریه ...
  • عیاشی، محمد بن مسعود(۱۳۸۰ق)، کتاب التفسیر، تهران: چاپخانه علمیه ...
  • کوفی، فرات بن ابراهیم(۱۴۱۰ق)، التفسیر، به کوشش محمد کاظم، تهران: ...
  • قاسم پور، محسن(۱۳۹۰ش)، «بررسی تحلیلی تعابیر ناظر بر غلو و ...
  • قمی، علی بن ابراهیم(۱۴۰۴ق)، التفسیر، به کوشش سیدطیب موسوی جزائری، ...
  • کشی، محمد بن عمر(۱۳۴۸ش)، رجال الکشی، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب(۱۴۰۷ق)، الکافی، به کوشش علی اکبر غفاری، ...
  • گرامی، سیدمحمدهادی(۱۳۹۸ش)، «انگاره علم غیب در فرهنگ و اندیشه متقدم ...
  • بازشناسی جریان هشام بن حکم در تاریخ متقدم امامیه [مقاله ژورنالی]
  • گرامی، سیدمحمدهادی(۱۳۹۱ش)، «تطور گفتمان تفویض در سده دوم هجری و ...
  • گرامی، سیدمحمدهادی(۱۳۹۰ش)، «درآمدی بر شناسایی جریان های امامیه در عراق ...
  • گرامی، سیدمحمدهادی(۱۳۹۶ش)، مقدمه ای بر تاریخ نگاری انگاره ای و ...
  • گرامی، سیدمحمدهادی(۱۳۹۱ش)، نخستین مناسبات فکری تشیع: بازخوانی مفهوم غلو در ...
  • مجلسی، محمدباقر(۱۴۰۳ق)، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی ...
  • مدرسی طباطبایی، حسین(۱۳۸۶ش)، مکتب در فرایند تکامل، ترجمه هاشم ایزدپناه، ...
  • مدرسی طباطبایی، حسین(۱۳۸۳ش)، م‍ی‍راث م‍ک‍ت‍وب ش‍ی‍ع‍ه از ...
  • میرصادقی، سیدمحمدحسین و فقهی زاده، عبدالهادی و صراف، حمیدرضا(۱۳۹۱ش)، «درآمدی ...
  • نجارزادگان، فتح الله(۲۶/۱۱/۹۷)، «جایگاه تفسیر باطنی علی ابن ابراهیم در ...
  • نجاشی، احمدبن علی(۱۴۰۷ق)، رجال النجاشی، قم: انتشارات جامعه مدرسین ...
  • نعیم بن حماد(۲۰۰۴م)، الزهد، به کوشش حبیب الرحمن اعظمی، بیروت: ...
  • نکونام، جعفر(۱۳۸۲ش)، «روش تفسیر باطن قرآن کریم»، پژوهشنامه قرآن و ...
  • ولایتی، مریم(۱۳۹۵ش)، مدرسه تفسیری شیعه در کوفه: ادوار، گفتمان ها ...
  • Hollenberg, David (۲۰۱۶), Beyond the Qurʾān: Early Ismāʿῑlῑ Taʾwῑl and the ...
  • نمایش کامل مراجع