بررسی تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن چهار ژنوتیپ کلزا در گنبد

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و روغن، اجزای عملکرد و درصد روغن چهار ژنوتیپ کلزای بهاره، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی، در چهار تکرار و به مدت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد اجرا شد. چهار تاریخ کاشت (۱۵ آبان، ۳۰ آبان، ۱۵ آذر و ۳۰ آذر) در کرت های اصلی و چهار ژنوتیپ (هایولا ۴۰۱، اس-۳، کوانتوم و آپشن ۵۰۰) در کرت های فرعی قرار گرفتند. وجود دماهای خنک تر در سال اول آزمایش نسبت به سال دوم، باعث افزایش معنی دار طول دوره رویش، تعداد غلاف در بوته و وزن هزار دانه گردید، اما به دلیل کاهش تعداد ساعات آفتابی و در نتیجه کاهش تعداد دانه در غلاف، اثر سال بر عملکرد دانه از نظر آماری معنی دار نبود. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که بین دو تاریخ کاشت ۱۵ و ۳۰ آبان اختلاف آماری معنی داری از نظر عملکرد دانه وجود ندارد. عملکرد دانه در تاریخ های کشت اول، دوم، سوم و چهارم به ترتیب ۳۴۱۷، ۳۴۳۱، ۲۹۴۵ و ۲۳۵۸ کیلوگرم در هکتار بود. هیبرید هایولا ۴۰۱ با تولید تعداد غلاف بیشتر در بوته و وزن هزار دانه بالاتر توانست عملکرد دانه بیشتری تولید کند. میانگین عملکرد دانه در ژنوتیپ های هایولا ۴۰۱، اس ۳، کوانتوم و آپشن۵۰۰ به ترتیب ۳۴۵۷، ۲۸۶۳، ۲۷۶۳ و ۳۰۶۸ کیلوگرم در هکتار بود. وجود تنش گرمایی در موقع رسیدگی فیزیولوژیک دانه سبب کاهش معنی دار درصد روغن سال اول نسبت به سال دوم آزمایش و تاریخ کاشت چهارم نسبت به سه تاریخ کاشت زودتر گردید. با توجه به نتایج دو ساله آزمایش هیبرید هایولا ۴۰۱ و ژنوتیپ آپشن۵۰۰ جهت کشت در نیمه دوم آبان ماه در منطقه توصیه می گردند.

Keywords:

Canola , Sowing date , Genotype , Grain yield , Oil percent , کلزا , تاریخ کاشت , ژنوتیپ , عملکرد دانه و درصد روغن.