ضرورت و مبانی مشارکت کودکان در توانمندسازی جوامع روستایی

  تعریف پیوستگی و تعلق خانواده در فرهنگ ایرانی به صورت متعارف چتری از حمایت را بر سر فرزندان می گستراند که مفهوم امنیت لاجرم در سایه پهناور آن تبیین می ­ شود. حاصل این حمایت گسترده گاه سبب می شود که ضرورت مشارکت کودکان در فرایند تصمیم گیری به فراموشی سپرده شود. اما از آنجا که مبانی تعلق به محیط و سرزمین پیوند انکارناپذیری با میزان مشارکت در ساخت آن دارد، و با توجه به این که در صورت نقص یا تخریب یک زیستگاه، کودکان از آسیب پذیرترین اقشار ذینفع محسوب می شوند، دیدگاه های نوین پرورش، توانمندسازی جوامع بشری را موکول به ساخت و مدیریتی مشارکتی می دانند که نوپایان عرصه های اجتماعی در آن نقش پررنگی داشته باشند. حق کودکان در شکل دهی به مکان زندگی شان از امور مسلمی است که مورد توافق بین المللی است. علاوه بر این، دو مفهوم توانمندسازی و ظرفیت سازی، به مثابه دو بال، پیش نیازهای غیرقابل انکار توسعه در تعاریف نوین آن هستند. توانمندسازی بدون مشارکت همه رده های سنی تعریفی ناقص خواهد داشت، و طبیعت دوراندیش مفهوم ظرفیت سازی اصولا بر مشارکت رده های سنی پایین تر جامعه و آموزش پذیری کودکان استوار است. نوشته حاضر با تبیین مفهوم مشارکت در این رده سنی، و معرفی شیوه ارزیابی مشارکتی در سکونتگاه­های روستایی، به بررسی و تحلیل تجارب موجود در این زمینه، با میزان متفاوت مشارکت کودکان در بسترهای مختلف می پردازد.   پرسش های پژوهش   - مشارکت کودکان در توانمندسازی جوامع روستایی چه جایگاهی دارد؟   - با تکیه بر کدام مبانی می توان ساز و کارهای مشارکت کودکان را تعریف کرد؟   - مشارکت در سکونتگاه های روستایی چگونه تعریف می شود؟

Keywords:

Child Participation , Children’s Rights , Participatory Rural Appraisal (PRR) , Empowerment , Capacity-building , مشارکت کودکان , حقوق کودک , ارزیابی مشارکتی روستا , توانمندسازی , ظرفیت سازی