ارزیابی مقاومت ارقام گوجه فرنگی علیه بیماری زایی جدایه های قارچ Alternaria alternata f.sp. lycopersici عامل بیماری شانکر ساقه

در این بررسی واکنش ۲۷ رقم از ارقام گوجه فرنگی موجود در کشور با جدایه­هایAlternaria alternata f.sp. lycopersici  جمع­آوری شده از مناطق مختلف ارزیابی شد. بدین منظور ابتدا اقدام به جمع­آوری جدایه­هایA. alternata  از مناطق مختلف و جهت اثبات بیماری­زایی از رقم گوجه فرنگی Peto Early-CH (رقم حساس به بیماری شانکر ساقه) استفاده شد. برای شناسایی عامل بیماری اندازه­گیری­های لازم به دو صورت ماکروسکوپی و میکروسکوپی صورت گرفت. به این ترتیب که رنگ پرگنه قارچ و سایر ویژگی­های ماکروسکوپی آن روی محیط کشت بررسی و اندام­های قارچی نیز زیر میکروسکوپ بررسی شدند و برای هر جدایه میانگین قطر۱۰۰ اسپور و کنیدیوفور محاسبه گردید. سایر مشخصات نظیر تعداد دیواره، اندازه طول و عرض و رنگ نیز مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام آزمایش از بین نمونه­های جمع­آوری شده یک جدایه بر اساس شاخص شدت بیماری بر روی رقم حساس انتخاب گردید. گیاهچه­های ارقام انتخاب شده پس از کاشت و انتقال به گلدان­ها در شرایط گلخانه با سوسپانسیون جدایه قارچی عامل مزبور در آزمایشات جداگانه مایه­زنی شدند. برای اندازه­گیری درصد وقوع بیماری (Disease severity index) روی ساقه، پس از سپری شدن دوره کمون و ظهور علایم بیماری، وضعیت آلودگی گیاهچه­ها و هر جدایه جهت محاسبه شاخص شدت بیماری درتیمار­ها، بوته­ها از نظر گسترش طولی و عمق لکه-های شانکر در قسمت-های طوقه و ساقه ارزیابی شد و بر اساس مقیاس نمره­دهی از صفر تا ۵ درجه آلودگی تعیین شد. نتایج ارزیابی-ها نسبت به شانکر ساقه نشان داد که سه رقم Ps ۵۵۰ و Xamen و Super Set در ارزیابی سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری در ساقه ارقام مورد بررسی، کم­ترین سطح پیشرفت را نشان دادند و به عنوان ارقام مقاوم شناخته شدند. به منظور بررسی تولید ترکیبات خارج سلولی توسط قارچ و تعیین نقش آن در ایجاد بیماری، جدایه­های عامل بیماری در محیط PDB (محیط کشت سیب زمینی- دکستروز مایع)  Potato Dextrose Broth  کشت شدند. گیاهچه­ها و برگچه­های گوجه فرنگی برای بررسی حساسیت به ترشحات برون سلولی (توکسین) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج زیست سنجی برگ و گیاهچه­ها و واکنش برگ­ها با نتایج حاصل از واکنش ارقام روی ساقه مشابه نبودند اما با توجه به اینکه این بیماری بیش­ترین خسارت را روی ساقه گوجه فرنگی ایجاد می­نماید سه رقم ذکر شده می­تواند به عنوان رقم نسبتا مقاوم معرفی شوند.

Keywords:

شانکر ساقه , Alternaria alternata , گوجه فرنگی , مقاومت ارقام