مکان یابی مناطق مستعد برای پخش سیلاب با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار درحوزه آبخیز سد باغان بوشهر

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: پخش سیلاب یکی از روش های مناسب برای مهار و استفاده بهینه از سیلاب در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد و به دنبال آن، مکان-یابی مناطق مستعد برای پخش سیلاب از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. هدف از این پژوهش، مکان یابی مناطق مستعد برای پخش سیلاب در حوزه آبخیز سد باغان شهرستان جم واقع در استان بوشهر می باشد. مواد و روش ها: بدین منظور، لایه های تاثیرگذار شامل شیب، کاربری اراضی، زمین شناسی، ژئومورفولوژی و گسل به عنوان گزینه های معیار ویژگی های فیزیکی، لایه های نفوذپذیری و ضخامت آبرفت به عنوان گزینه های معیار ویژگی های هیدرولوژیکی و لایه های فاصله از چاه، قنات، شهر و روستا و جاده به عنوان گزینه های معیارهای ویژگی های اقتصادی و اجتماعی، به عنوان لایه های اطلاعاتی رقومی در نظر گرفته شد و با منطق فازی استانداردسازی گردید. در مرحله بعد لایه های شیب، کاربری اراضی، زمین شناسی و ژئومورفولوژی نیز به عنوان محدودیت با منطق بولین استانداردسازی شد. بر اساس میانگین گیری از نظرات کارشناسان، لایه ها به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) وزن دهی و نرخ ناسازگاری (۰۹/۰) محاسبه گردید. تلفیق لایه ها با روش ارزیابی چندمعیاره مکانی (SMCE) و تکنیک ترکیب خطی وزنی (WLC) انجام و نقشه های نهایی مناطق مستعد تهیه گردید. یافته ها: نتایج به دست آمده از تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، نشان داد که عامل فاصله از گسل با وزن ۲۳۸/۰ دارای بیشترین و عامل فاصله از چاه با وزن ۰/۰۰۵ دارای کمترین ارزش در مکان یابی پخش سیلاب در حوزه آبخیز سد باغان بودند. نرخ ناسازگاری برابر ۰/۰۹ محاسبه گردید. بر اساس نتایج حاصل از تلفیق معیاره ها توسط نرم افزار Terrset، حوزه آبخیز سد باغان به ۵ منطقه نامناسب (۸۸ درصد)، ضعیف (۰/۱۰ درصد)، متوسط (۱/۶ درصد)، خوب (۵ درصد) و خیلی خوب (۵/۳ درصد) (شکل ۱۴) تقسیم بندی شد. نتیجه گیری: به طورکلی نتایج نشان داد که ۸۸ درصد از این منطقه دارای قابلیت نامناسب، ۰/۱ درصد دارای قابلیت ضعیف، ۱/۶ درصد دارای قابلیت متوسط، ۵ درصد دارای قابلیت خوب و ۵/۳ درصد دارای قابلیت خیلی خوب برای پخش سیلاب می باشد. نقشه نهایی با وضعیت موجود منطقه توسط ۳۰ نقطه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ارزیابی نشان داد که بین نقشه نهایی و وضعیت عرصه، تفاوت معناداری وجود ندارد.  

Keywords:

Aquifer , Baghan , flood , Evaluation of several spatial criteria , Hierarchical analysis , آبخوان , ارزیابی چندمعیاره مکانی , باغان , تحلیل سلسه مراتبی , سیلاب