طرح مسکن روستایی و تاثیر آن بر شاخص های بهداشتی و ایمنی مسکن

چکیده شاخصهای مسکن، ابزار سنجش وضع مسکن و روند تحول آن و همچنین ارزیابی میزان موفقیت در تحقق سیاست های مسکن می باشند و در تدوین اهداف برنامه های آتی نیز از این شاخصها استفاده می شود. هدف از این مطالعه بررسی و مقایسه شاخصهای بهداشتی و شاخصهای ایمنی در سکونتگاه های سنتی و خانه های طرح مسکن روستایی بم است. این مطالعه توصیفی- مقطعی است که در سال ۱۳۸۹ به روش نمونه برداری سیستماتیک انجام شد. وضعیت شاخصهای بهداشتی و ایمنی در ۵۱۹ مسکن طرح روستایی و ۲۸۳ مسکن سنتی در ۱۰ روستای منطقه بم با چک لیست های استاندارد مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. محتوای چک لیست ها شامل اطلاعات ایمنی منازل، وضعیت محل سکونت از نظر بهداشت محیط، و فضای فیزیکی ساختمانها بود. داده ها به صورت توصیفی بیان شد و جهت مقایسه داده ها از آزمون مجذور کای و نرم افزارهای Excel و Minitab استفاده شد. متوسط تعداد خانوار ساکن در مسکن طرح روستایی و مسکن سنتی به ترتیب ۱۵/۱ و ۲۴/۱ بود. متوسط زیربنا ۶۰ و ۵۰ مترمربع و متوسط تعداد افراد به اتاق ۶۳/۲ و ۲۹/۲ نفر در هر اتاق بود. وضعیت دیوارها، کف و سقف اتاق درخانه های جدید بالای ۹۷% موارد بهداشتی گزارش شد. وضعیت آشپزخانه و اطاقها مطلوب تر از خانه های سنتی بود، ولی وضعیت حمام و توالت در هر دو نوع سرپناه در اغلب موارد غیر قابل قبول گزارش شد. وضعیت ایمنی اتاقها و آشپزخانه درخانه های طرح مسکن روستایی مطلوبتر بود، ولی درخانه های سنتی، ایمنی در حمام و راه پله مطلوبتر مشاهده شد. مطالعه انجام شده بهبود نسبی در وضعیت شاخصهای خانه های طرح مسکن روستایی را نسبت به خانه های سنتی نشان می دهد، هرچند هنوز با وضع مطلوب فاصله زیادی وجود دارد. در برنامه طرح مسکن روستایی باید به ویژگی هایی مثل تناسب افراد با فضا، دسترسی به آب بهداشتی داخل ساختمان و بهسازی محیط از نظر دفع زباله و فاضلاب اهمیت بیشتری داد. همچنین پیشنهاد می گردد در کنار احداث واحدهای مسکونی، ساخت حمام و توالت اختصاصی برای هر خانوار در دستور کار بنیاد مسکن قرار گیرد.

Keywords:

Rural houses , health indices , safety indices , Bam , مسکن روستایی , بهداشت مسکن , ایمنی , بهسازی