نقش امور خارق العاده در جزیره العرب پیش از اسلام به مثابه بافتار تاریخی معجزه پیامبر (ص)

شناخت دستگاه معرفتی عرب پیش از اسلام نقش مهمی در درک صحیح رسالت اسلام دارد. یکی از اجزاء این دستگاه فکری، امور خارق العاده در اندیشه عرب جاهلی است که با شناخت این زمینه فکری، می توان درک روشن تری از ماهیت و کارکرد معجزه رسول خدا۹ به دست آورد. نگاشته پیش رو با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و به روش توصیفی-تحلیلی بخشی از وضعیت فکری-فرهنگی جامعه عرب پیش از اسلام را که به درک جامعی از چگونگی تعامل عرب جاهلی با رخدادهای شگفت انگیز و خوارق عادات -و به تبع آن، معجزات- کمک می کند تبیین نموده است. بنابر یافته های این پژوهش، مهم ترین اشخاصی که در دوره جاهلی ادعای برخورداری از قدرت های فوق العاده را داشته اند بزرگان دینی معابد، کاهنان، راهبان مسیحی و ساحران بوده اند. بنابراین منشا امور خارق العاده در نظر عرب دوره جاهلی لزوما یک منشا الهی نبوده، اما ادعای نبوت و داشتن رابطه خاص با خداوند (یا خدایان) عمدتا از این طریق قابل اثبات بوده است. در چنین شرایطی پیامبر اسلام۹ نیز برای اثبات نبوت خویش و هم برای غلبه بر سایر رقبای دینی خویش ناگزیر از ارائه معجزه بوده است اما چون به طور غالب صاحبان این قدرت ها ساحر و یا کاهن به شمار می آمدند، معجزه اصلی پیامبر اسلام از سنخ عقلی و به گونه ای منحصر به فرد به-صورت یک کتاب بروز نمود و وی از قبول تقاضاهای مکرر در نشان دادن معجزات حسی خودداری نموده است.

Keywords:

خوارق عادات , معجزات پیامبر(ص) , جاهلیت , جزیره العرب , کهانت , سحر