تبیین و بررسی انتقادی نمازشناسی عرفانی در منظومه فکری شیخ احمد العلاوی

هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه تفسیری شیخ احمد العلاوی (یکی از مشاهیر عارفان شمال آفریقا در قرن بیستم) پیرامون نماز است. در این راستا، اقسام معانی و کاربردهای اصطلاح «صلوه»، معانی رمزی و باطنی اجزاء و ملزومات نماز به مثابه فرضیه ای شرعی مورد مطالعه قرار گرفت. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که مبتنی بر نمازشناسی عرفانی علاوی، نماز طرحی نمادین از مراحل سلوک عرفانی و مراتب وصول عارفان است که همه اقسام، شرایط، فرایض، سنن و مکروهات آن دربردارنده معانی رمزی و باطنی ناظر به سیر و سلوک عرفانی می باشد. از این منظر، احکام و استنتاجات فقهی ناظر به فرائض دینی، همگی از خاستگاه و آبشخوری تکوینی نشات می گیرند. رویکرد تفسیری علاوی در شرح و تببین معانی رمزی و باطنی احکام فقهی همانند بسیاری دیگر از نمونه های مشابه، با چالش هایی نظیر تکلف و ابهام در رمزگشایی از احکام فقهی و نیز طرح توجیهات متناقض و ناسازگار با یکدیگر و از همه مهم تر، باور به وجود خاستگاه و بنیانی تکوینی برای احکام فقهی معارض و متناقض روبه رو است.     

Keywords:

نمازشناسی عرفانی , احمد العلاوی , سیر و سلوک عرفانی , احکام فقهی , معانی رمزی , نماز