پیوندهای تشیع و ادبیات فارسی در قرن هفتم و هشتم: بررسی نقادانه نشانه های تشیع در آثار سعدی و حافظ

در بررسی تاریخ ادبیات فارسی تا پیش از قرن هفتم، اسامی گروهی از بزرگان ادب فارسی همچون کسایی، فردوسی، سنایی، قوامی رازی، ناصرخسرو و ... را در زمره شیعه آل عبا مشاهده می کنیم. شیعت حیدر (مرتضی) در قرن هفتم بیشتر می شوند و در پی آن پیوندهای مذهب امامیه و ادبیات فارسی در قرن هفتم و هشتم استوار می شود. این نوشتار با روش دسته بندی، توصیف و تحلیل داده ها و سرانجام بررسی ژرفانگر (روش واکاوی سنجشی) زمینه ها و نشانه های تشیع را در سرایندگان پارسی سده های هفتم و هشتم می کاود، و گرایش های امامی سعدی و حافظ را بازمی جوید و در خلال واکاوی اندیشه های شیعی در ادبیات فارسی آن روزگاران و امعان نظر در سروده های سعدی و حافظ، با اقامه سه دلیل در صدد است به برآیند دقیقی برسد. در پایان این بررسی با استشهاد به مصادر متقدم، مبرهن و مدلل می شود که سده های هفتم و هشتم، نگرنده شوقی فراگیر به تشیع در ایران و فارس، و خیزابی بلند در اتصال و اتحاد پیروان آل یاسین با ادب فارسی هستیم. حاصل آنکه، شمار شاعران شیعی یا متشیع رو به افزونی می رود. با ثابت شدن این حقیقت تاریخی، بازنگری دقیق و موشکافانه ای درباره مذهب سعدی و حافظ انجام می شود. در فرجام و ختام پژوهش، گرایش های شیعی این دو شاعر بزرگ پارسی که از جان، محب آل رسول و فرزندان فاطمه (س) هستند و دست بر دامان رسول و آل او می زنند، آشکار می شود.

Keywords:

تشیع , ادبیات فارسی , سعدی , حافظ , قرن هفتم , قرن هشتم