مقایسه عشق در دو منظومه ی خسرو و شیرین و لیلی و مجنون

بررسی اشعار دو منظومه ی «خسرو و شیرین» و «لیلی و مجنون» نشان می دهد که نظامی با بهره گیری از پیام های بلند انسانی و اخلاقی، انواع مختلف عشق را به زیباترین شکل بیان کرده و پاکی، بی آلایشی، وفاداری، خوبی، صداقت، سادگی، دیگرخواهی و معنویت را ستوده و ناپاکی، آلایش، بدی، خودخواهی و مادیت را نکوهش کرده است. در نگاه نظامی، عشق و عاشق و معشوق هر سه یکی است. عاشق حقیقی فردی وارسته از تعلقات خودی و دنیوی است. او تنها رضایت معشوق را می-طلبد و با وجود سختی های بسیار در راه عشق، پیوسته در راه رسیدن به معشوق تلاش می کند و به عهد و پیمان خویش وفادار می ماند. عشق در نگاه نظامی ویژگی هایی دارد؛ چنانکه عشق، روح و جسم انسان را از تعلقات مادی و دنیوی دور می کند و به طور کلی او را پاک نگه می دارد و از هر گونه آلایشی می زداید و به خوبی ها آراسته می گرداند. منیت، خودبینی و غرور را از انسان می گیرد و به سوی خضوع، خشوع و دیگرخواهی سوق می دهد. انسان را به سوی صفای درونی و معرفت و بصیرت رهنمون می سازد و مایه ی صیقل و جلای روح و جان می شود و او را به مقام بقای بعد از فنا می رساند. تمام هستی زنده به عشق است و زندگی بدون عشق بی حاصل است.

Keywords:

عشق , خسرو و شیرین , لیلی و مجنون