نقد ساختارگرایانه فرم و عملکرد بنای تاریخی قلعه فلک الافلاک خرم اباد

قلعه فلک الافلاک بر بلندای تپه ای باستانی و طبیعی، در مرکز شهر خرم آباد واقع شده است. این اثر ارزشمند دارای هشت ۲۲ متر و مساحت کلی آن ۵۳۰۰ متر مربع است . / برج دو حیاط مستطیل شکل می باشد ارتفاع بلندترین دیوار تا سطح تپه ۵ ورودی آن در جبهه شمالی ودر برج جنوب غربی ساخته شده است که عرض آن .پلان بنا به صورت هشت ضلعی نامنظم است ۱۰/۲ و ارتفاع آن ۳متر است در ساخت این بنا از مصالحی چون خشت ،آجر (قرمز وبزرگ) ، سنگ و ملات استفاده شده است.از نکات قابل تامل در این بنای سترگ وجود چاه قلعه به عمق ۴۲ متردر حیاط اول و گریزگاه اضطراری در حیاط دوم می توان اشاره نمود. از زمان برپایی بنا در عهد ساسانی تا دوره های متاخر الحاقاتی به آن اضافه شده است (به خصوص دوره صفوی وقاجاری) این اثر همان دژمعروف شاپورخواست می باشد که در تاریخ ذکر شده است.به لحاظ موقعیت استراتژیکی خود در قرن۴ه.ق.به عنوان مقر حکومت آل حسنویه وگنجوراین سلسله درزمان آل بویه در آمد.از قرن ششم هجری پس از ساخته شدن شهر جدید خرم آباد این قلعه نیز بنام خرم آباد معروف شد.احتمالانام فلک الا فلاک در دوره قاجار بر آن اطلاق شده است. از بدو شکل گیری این بنای عظیم و دیدنی تا به حال دارای کاربریهای سیاسی ، نظامی ، خزانه سلطنتی ، مقر حکومتی ، پادگان نظامی ، زندان سیاسی داشته است. اکنون نیز به عنوان موزه باستانشناسی، مردم شناسی وآزمایشگاه مرمت اشیا وچایخانه سنتی از آن استفاده میشود . این بنای کم نظیر مربوط به دوره ساسانی وبه شماره ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

Keywords:

نقد ساختارگرایانه , فرم و عملکرد بنا , عملکرد بنای تاریخی , قلعه فلک الافلاک , خرم اباد