دستورهای بهداشتی دین اسلام و را ه های مقابله با بیماری کرونا

ویروس کرونا انواع مختلفی دارد به ویژه کووید ۱۹ که ویروس با آر.ان.ای (RNA) است و ساختار پروتئینی چهارگانه دارد، از آنزیم نوع دو مبدل آنزیوتانسین به عنوان رسپتور استفاده می کند، سلول های دارای این رسپتور را آلوده می کند و علاوه بر اختلال عملکرد سلول، زمینه انتشار بیشتر ویروس و فرار از دست سیستم ایمنی را فراهم می سازد. علاوه براین، در عرضه آنتی ژن توسط سلول های سیستم ایمنی بدن نیز اختلال ایجاد می کند. نحوه واکنش بدن افراد پس از ورود ویروس به آن متفاوت؛ و با وضعیت جمعیت شناختی در ارتباط است؛ به نحوی که بیشترین میزان مرگ و میر با افزایش سن و جنس و سابقه بیماری های زمینه ای مانند دیابت، فشار خون بالا، بیماری ‎های قلبی، بیماری های مزمن تنفسی و سرطان یا سابقه عمل جراحی مرتبط است. گرچه نباید فراموش کرد که این ویروس می تواند جوانان و افراد سالم را نیز مبتلا و دچار عارضه نماید (۱, ۲).یکی از نکات مهم درباره این ویروس، سرعت شیوع و بیماری زایی آن است که می تواند تا حدی با تغییرات ایجادشده در ژنوم ویروس طی شیوع بیماری مرتبط باشد. علاوه براین، ساختار ژنومی ویروس به طور طبیعی در معرض دو پدیده جهش و نوترکیبی قرار دارد (۳) که موجب افزایش ابتلا در دوره های زمانی مکرر از طریق تماس مستقیم، قطرات تنفسی و شاید انتقال مدفوع-دهان می شود (۱, ۲). علائم اساسی ابتلا به ویروس تب، سرفه و تنگی نفس است ولی در حال حاضر علائمی چون اسهال، آسیب چشمی، کوفتگی و درد عضلانی بدن نیز گزارش شده است. با توجه به اینکه تاکنون واکسن موثر با موفقیت در سطح جهانی تولید نشده است، نکته مهم در برخورد با این بیماری، تاکید متفق القول صاحب نظران عرصه سلامت بر رعایت نکات بهداشتی در پیشگیری از انتقال و شیوع این بیماری به عنوان نوعی سبک مهم زندگی است (۲). یکی از موارد مهم در رعایت اقدامات بهداشت عمومی تاثیر فرهنگ، معنویت و مذهب بر سبک زندگی و دین داری بر میزان رعایت مسائل بهداشتی است. بسیاری از ادیان و مکاتب همواره به رعایت بهداشت توصیه کرده اند؛ به ویژه در شریعت اسلام که توصیه های بهداشتی فراوانی در آن وجود دارد. مانند وضوگرفتن که دست کم پنج بار در روز دست و صورت برای وضوگرفتن شسته می شود. در زمان ظهور دین مبین اسلام خبری از کووید و انواع ویروس ها نبود که پیامبر (ص) درباره آن صحبت کنند؛ ولی توصیه دین این است که قبل از وضوگرفتن مستحب است به بینی آب استنشاق شود (۴). این آب که در سینوس ها جریان پیدا می کند در اسلام یکی از مطهرات یعنی پاک کننده ها محسوب می شود. به عبارتی توصیه های بهداشتی با موازین دینی اسلام مطابقت دارد، چنانکه حضرت علی (ع) می فرماید: «الطهر نصف الایمان»؛ «پاکیزگی و نظافت نیمی از ایمان است» (۵) و در جایی دیگر پیامبر (ص) می فرماید: «النظافه من الایمان»؛ «نظافت و پاکیزگی از ایمان است» (۶)؛ یعنی همه باید تمیز باشیم نه اینکه حتما خطر انتقال ویروسی باشد تا رعایت نماییم. شواهد دیگری نیز درباره رعایت مسائل بهداشتی از امامان و پیامبران مطرح می گردد؛ امام صادق (ع) فرموده اند: «من غسل یده قبل الطعام و بعده بورک له فی اوله و آخره و عاش ما عاش فی سقه و عوفی من بلوی فی جسده»؛ «هرکه پیش و بعد از غذا دست را بشوید غذا از اول تا آخر بر او برکت و گوارا گردد و مادام که زنده است در وسعت رزق باشد و بدنش از بیماری در امان بماند» (۴). با توجه به مطالب یادشده، اگر فردی بداند به ویروس مبتلا شده است و مسائل بهداشتی را رعایت نکند قطعا مدیون خواهد بود. افرادی که احتمال ناقل بودن یا خطر ابتلا را دارند مانند اینکه در تماس با بیمار مبتلا به کرونا بوده، یا در مجامع احتمالا آلوده حاضر شده باشند، حتی اگر علائم مبتلاشدن را ندارند، باید رعایت کنند چون ممکن است ناقل ویروس باشند. به منظور آگاه سازی مردم باید وارد مسائل جامعه شناسی شد و شرایط جامعه را بررسی کرد و ملاحظاتی را رعایت نمود. دولت ها وظیفه ارائه دانش دقیق و روشن سازی اطلاعات غلط را برای کمک به مردم در مواجهه با این عفونت جدید دارند (۲). مسئله بهداشت و نظافت از ابتدایی ترین موضوع یعنی بهداشت فردی و جسمی آغاز شده، اما به مرور زمان و با روشن شدن ابعاد دیگر انسان و زندگی او موضوعات بهداشتی و شعاع آن، گسترش یافته است. دین اسلام در همه ابعاد، پیشرفته و فراگیر است، به انسان و اجتماع همه جانبه می نگرد و آموزه های آن شامل همه ضرورت های زندگی است. بنابراین لازم است به امر بهداشت که یکی از امور مهم زندگی انسان به شمار می آید، نیز به طور ویژه توجه داشته باشد. در آیات و روایات، احکام و راهنمایی های فراوانی درباره رعایت نظافت و بهداشت فردی وجود دارد که با کنکاش در آنها می توان نظام بهداشتی دین اسلام را کسب کرد و در اختیار همگان قرار داد. قرآن مجید برخی امور را حرام و برخی دیگر را مباح و حلال دانسته است که به طور مسلم، همه این سفارش ها بنابر حکمت خاص الهی و با توجه به وضع جسم و جان انسان تشریح شده است و اگر حلال و حرام رعایت می شد، شاید ریشه بسیاری از بیماری های جسمی خشکانده شده بود. یکی از ویژگی های دین اسلام، تشویق انسان به رعایت پاکی در ابعاد گوناگون زندگی است؛ چون خواسته ذاتی و فطری هر انسانی، دوری از آلودگی های جسمی و روحی است و این دین مبین اسلام است که با قراردادن نظافت در برنامه عبادی فرد مسلمان، انگیزه لازم را در او ایجاد کرده است تا بهداشت و پاکیزگی را رعایت کند. با توجه به اهمیت این امر، پیروان دین اسلام باید همواره نظافت و پاکیزگی را در اولویت امور قرار دهند و با این امر زمینه سلامت جسمی و روحی خود را فراهم کنند. همان چیزی که امروزه پزشکان برای جلوگیری از گسترش انواع ویروس ها توصیه می کنند. یعنی آنچه امروز توصیه می شود، اسلام در ۱۴۰۰ سال پیش بر آن تاکید کرده و این امر نشان دهنده جایگاه متعالی و والای دین اسلام است.

دستورهای بهداشتی دین اسلام و را ه های مقابله با بیماری کرونا Keywords:

کووید ۱۹ , دین , نظافت , ویروس