تحلیل متون داستانی کودک با رویکرد شعرشناسی شناختی

یکی از میان رشته هایی که امروزه دستاوردهای زبان شناسی شناختی را به کار می گیرد مطالعات ادبی با رویکرد شناختی است که اصطلاحا به آن شعرشناسی شناختی گفته می شود. شعرشناسی شناختی به رابطه ذهن انسان با متون ادبی می پردازد. در این رویکرد، نظام ادبیات جدا از نظام زبان نیست و درک زبان ادبیات بر پایه دانش ما از دنیای اطراف صورت می گیرد. رویکرد شناختی به ادبیات چگونگی درک رویدادها را به وسیله آنچه در این رویکرد اصطلاحا ذهن ادبی نامیده می شود بررسی می کند. در میان رویکردهای موجود نسبت به تحلیل آثار ادبی، جدیدترین دیدگاه برای تحلیل ادبیات از منظر زبان شناسی، همین رویکرد شعرشناسی شناختی است. در تحقیق حاضر سعی بر آن است تا با استفاده از نظریه ذهن ادبی و قصه مدار ترنر (M.Turner ۱۹۹۶) مفهوم فرافکنی قصه مدار توضیح و به این پرسش پاسخ داده شود که چگونه ذهن انسان با متون ادبی رابطه برقرار می کند. تاکید بر پیوند ذهن و زبان در نگرش زبان شناسی شناختی موید این نکته است که بهترین نمونه ها برای تحلیل های شناختی از مراحل اولیه رشد زبانی به دست می آید. تحلیل متون ادبیات کودک می تواند شواهد با ارزشی برای شعرشناسی شناختی به دست دهد. بر این اساس، در پژوهش حاضر، دو داستان کودک از کتاب های برگزیده انتخاب و بررسی شد. تحلیل داده ها در مورد فرافکنی دانش طرحواره ای حاکی از این امر است که بازنمود این سازه ها در متون داستانی کودک در ایران موفق نبوده است اما، در مورد واحدهای هم حوزه، نتایج تحلیل با فرضیه تحقیق هم سویی نشان می دهد.

Keywords:

زبان شناسی شناختی , شعرشناسی شناختی , ذهن ادبی , قصه مداری , طرحواره تصوری