مدل سازی آثار مقیاس و منطقه بندی بر نتایج واحد های فضایی (مطالعه موردی: مناطق جنوب آذربایجان غربی)

مفید بودن بسیاری از اشکال مطالعات فضایی به ماهیت موضوعاتی که تحت مطالعه هستند بستگی دارد. جغرافی دانان و برنامه ریزان شهری درای یک سنت طولانی مدت نسبت به مطالعه داده ها بر روی موضوعات فضایی در سطح مناطق و شهرها دارند . اما تا کنون هیچ استانداردی در رابطه با ارائه نتایج آماری به صورت واحدهای فضایی ارائه نشده است. در نتیجه، پژوهش های صورت گرفته تحت تاثیر اثر مقیاس و منطقه بندی هستند. هدف از این مطالعه تجزیه وتحلیل تاثیر اثر  مقیاس و منطقه بندی بر نتایج واحد های فضایی بود که مناطق روستایی جنوب آذربایجان غربی برای این منظور انتخاب شد. در این مطالعه، مبتنی بر رهیافت اثبات گرایی انتقادی، از روش شناسی کمی استفاده شد. همچنین، مطالعه حاضر بر اساس روش توصیفی تحلیلی و بر اساس هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش ۱۱۴۳ روستای دارای سکنه با مجموع جمعیت ۴۱۸۹۴۸ در ۹ شهرستان جنوب آذربایجان غربی بود. این مطالعه با به کارگیری ۸ شاخص خدمات روستایی که در مجموع از ۷۷ معرف تشکیل شده انجام گرفت. سپس، تاثیر اثر مقیاس و منطقه بندی بر نتایج بررسی و تحلیل شد. نتایج نشان داد مقدار آماره موران شاخص کل توزیع خدمات روستایی در سطح شهرستان با مقدار ۳۹/۰، در دهستان با مقدار ۰۶/۰، و در روستاها با مقدار ۰۵/۰ بوده که بر اساس آن الگوی توزیع خدمات روستایی در سطح شهرستان کاملا خوشه ای و در سطح دهستان و روستا تصادفی بوده است. همچنین، نتایج میانگین شاخص کل خدمات روستایی با مقدار ۰۹/۱۵ در سطح شهرستان، ۸۸/۱۰ در سطح دهستان، و ۳۱/۲ در سطح روستا نشان می دهد با تغییر مقیاس واحدهای فضایی کل نتایج توزیع فضایی خدمات تغییر کرده است. این نتایج برای اثر منطقه بندی نیز صدق می کند و با تغییر الگوی منطقه بندی نتایج واحدهای فضایی تغییر کرده است. این نتایج نشان می دهد واقعیت های توزیع خدمات روستایی با تغییر مقیاس و الگوی منطقه بندی تغییر می کند.  

Keywords:

اثر مقیاس , مدل سازی , منطقه بندی , واحدهای فضایی