بررسی تحلیلی راهبردهای حمایت از بزه دیده در اسناد بین المللی وحقوق کیفری ایران

بزه دیده، عنصری مهم در فرایند کیفری است که متاسفانه تاکنون در پژوهش های جرم شناسی وسیاست جنایی کشور ما، موقعیت واقعی خود را نیافته است وضرورت حمایت از این عنصر مهم و حساس، در گرو ایجاد راهبردهای جهانی و منطقه ای وداخلی است به نوعی که بزه دیده، بتواند به حقوق از دست رفته خویش دست یابد. راهبرد حمایت از بزه دیده به معنای روش یا ابزاری کیفری و غیرکیفری برای حمایت از قربانی جرم یا بزه دیده است. مطالب پژوهش حاضر که به صورت توصیفی – تحلیلی بررسی شده است با مطالعات کتابخانه ای انجام شده وابزارهای گردآوری اطلاعات تحقیق نیز شامل فیش برداری واستفاده از بانک های اطلاعاتی وشبکه های کامپیوتری است ومبنا ومعیار در تجزیه وتحلیل های کیفی استدلال واستنباط ومقایسه است .در سطح بین الملل راهبردها در سه حیطه تقنینی،قضایی واجرایی بررسی و تحلیل شده است که در بعد راهبرد تقنینی،اسنادی نظیر پیش نویس کنوانسیون سازمان ملل متحد درباره دادگری وپشتیبانی برای بزه دیدگان وقربانیان سوءاستفاده از قدرت، اساسنامه دیوان کیفری بین المللی، کنوانسیون اروپایی پرداخت غرامت به بزه دیدگان جرایم خشونت بار، کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه باجرایم سازمان یافته فراملی، کنوانسیون سازمان ملل برای مبارزه با فساد، تبیین و تحلیل شده است. در بحث راهبرد قضایی واجرایی نیز به بررسی وتحلیل نقش بزه دیده در دیوان کیفری بین المللی وچگونگی حمایت از او در شروع تحقیقات مقدماتی ومرحله رسیدگی وصدور حکم پرداخته شده است، ولی با توجه به تحلیل هایی که در این زمینه ودر خصوص تبیین راهبردها، صورت گرفته،مشخص گردیده است که تلاش های انجام شده، کافی به نظر نمی رسدبه طوری که اسناد بین المللی در عمل کارایی لازم را نداشته وهنوز تعداد قابل توجهی از کشورها به دلایل گوناگون مفاد اسناد رابه صورت کامل وارد حیطه کاربردی اصول راهبردی خود ننموده اند.ودر حیطه قضایی واجرایی نتوانسته اند از بزه دیده حمایت کاملی به عمل آورند. در حقوق کیفری ایران نیز هم در قالب قوانین مختلف وهم در روند رسیدگی در دادسرا ودادگاه راهبردهایی وجود دارد که در جریان تحقیق تحلیل و بررسی شده است که می توان گفت که تلاش قانونگذار در حیطه راهبرد تقنینی تا اندازه ای موفقیت آمیز بوده است وبه خصوص با وضع مقرراتی در بخش دیات به خوبی توانسته است از بزه دیده حمایت به عمل آورد.ولی با وجود همه این تلاش ها وهمچنین در حیطه راهبرد قضایی واجرایی، نواقصی وجود دارد که در صورت اصلاح می تواند موثر ومفید باشد.

بررسی تحلیلی راهبردهای حمایت از بزه دیده در اسناد بین المللی وحقوق کیفری ایران Keywords:

بزه دیده , راهبرد تقنینی , راهبرد قضایی , راهبرد اجرایی