سدسازی، فواید و معایب آن

سدسازی یا بندسازی از فعالیت های مهندسی به شمار می­رود که شرایط تاریخی و جغرافیایی خاص مناطق در پیدایش، شکل­گیری و گسترش آن سهم به سزایی دارند. در گذشته و در هر منطقه خاص جغرافیایی بنا بر ضرورت یا نیاز ساکنین آن جا نسبت به ایجاد سد، بند یا آبگیر اقدام می­کردند تا نیازهای خود در زمینه آبیاری و آبرسانی را برطرف سازند. در مناطقی نیز به علت پایین بودن سطح آب­های رودخانه­ها یا نیاز جهت تغییر مسیر رود، سد­سازی انجام می­گرفت تا بتوانند سطح آب را بالا آورده و برای نیازهای کشاورزی و عمرانی از آن استفاده کنند. در ایران نیز به جهت کمبود آب، شرایط اقلیمی خاص و نیازهای روزمره، آب ماده­ای بسیار ارزشمند محسوب می­شود که آثار اهمیت این امر را علاوه بر بندسازی، سدسازی و آثار به جا­ مانده می­توان در فرهنگ ایرانی و ارزشی که برای آب قائل می­شدند و حافظه تاریخی مردم ایران به وضوح مشاهده و مطالعه کرد. در سرزمین­های ایران و مصر که از قدیم در معرض سیلاب و طغیان رودخانه­ها قرار داشتند، ساخت بندهای متفاوت در طول مسیر رودخانه­ها و یا مناطق سیل­خیز به جلوگیری از خسارات این گونه طغیان ها کمک فراوانی می­کرد. بسیاری از سیستم­های آبرسانی و آبیاری که تا سال­های متمادی نیز در ایران از آن­ها استفاده شد مرهون تلاش مهندسان و صنعتگران ایرانی است که در زمان­های بسیار دور تلاش نمودند تا نیازها و کمبودها را در زمینه­های عمرانی و آبادی بر طرف نمایند و آثار و شواهد آن را نیز می­توان در نقاط مختلف ایران درک نمود. سد تنگ آب در شهرستان گراش، استان فارس کشور ایران در تنگه ای به همین نام در جهت جنوب غربی گراش واقع در کوه سیاه در زیر قله ای بنام «بن مرک bon-e-morok» قرار دارد و مربوط به دوره ساسانیان است که در دوره صفویان بازسازی شده و سه پشتبند جهت جلوگیری از تخریب آن ساخته شده است. مصالح بکار رفته در سد و پشتند آن سنگ و ساروج بوده و جوی آبی از همان جنس، جهت آبیاری مزارع، از کنار سد تا دشتی موسوم به دشت بالا (دشت برا dasht-e-bara) کشیده شده است که در مسیر این جوی تا دهانه های تنگه، دو استخر ساروجی نیز احداث گردیده است. هم اکنون، پشت این سد، به طور کامل با رسوب پرگردیده است و در روی آن درخت های کنار مشاهده می شود. این بنا از تابستان (۱۳۸۰) در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

سدسازی، فواید و معایب آن Keywords:

سد , سدسازی , رودخانه