نقش علمای شیعی در گسترش تشیع در ایالت کرمانشاهان در دوره قاجاریه

مذهب تشیع از زمانی که در قرون اولیه اسلامی وارد ایران شد تا رسمی­ شدن آن در دوره صفویه همواره روند روبه­ گسترش و تحول­ گرایانه­ ای داشت. در این گسترش و تحول نقش علمای شیعه انکارناپذیر است. این علما به­ ویژه در دوره قاجار که مدنظر این پژوهش است با تلاش زیادی این مذهب را از گزند فرقه­ های انحرافی و به حاشیه رانده­ شدن نجات دادند. در این دوره که عصر فرقه­ سازی و دوران پیدایی و میدان­ داری اندیشه­ های انحرافی محسوب می­ شد، ایالت کرمانشاهان یکی از مهم ترین مناطقی است که تحت تاثیر عوامل محیطی و انسانی، پذیرای فرقه­ های مختلف از جمله تصوف، اهل حق و شیخیه بوده است. بنابراین سوالات اصلی پژوهش حاضر آن است که چرا علمای مذهب تشیع برای گسترش این مذهب کرمانشاهان را انتخاب کردند و نقش آنها در گسترش مذهب تشیع و مبارزه با نحله­ ها و فرقه­ های انحرافی به چه میزان بوده است؟ این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه­ ای صورت گرفته است. یافته پژوهش نشان می دهد که علمای شیعه با توجه به اینکه کرمانشاهان شاهراه ارتباطی شرق به غرب، نزدیک ترین منطقه به عتبات عالیات و مرکز تلاقی ادیان، فرق و نحله­ های مختلف مذهبی بود، این منطقه را انتخاب کردند. آنها از همه ظرفیتهای موجود تبلیغی و ترویجی نظیر شعائر، نهادهای آموزشی و دینی، زیارتگاه­ها و غیره در جهت تثبیت، نهادینه سازی و گسترش مذهب تشیع در ایالت کرمانشاهان بهره گرفته و در این راه موفق عمل کردند، تا جایی که با گسترش تشیع، بسیاری از فرقه­ ها و نحله­ های انحرافی از تکاپوی اولیه افتادند و کم­ فروغ­ تر از گذشته گردیدند. بنابراین نوشتار حاضر در پی آن است که به تحلیل و واکاوی نقش علمای مذهب تشیع در گسترش این مذهب و مقابله آنها با نحله­ ها و فرقه­ های انحرافی بپردازد.

نقش علمای شیعی در گسترش تشیع در ایالت کرمانشاهان در دوره قاجاریه Keywords:

کرمانشاهان , تشیع , فرقه های انحرافی , قاجاریه , علمای شیعی