تحلیلی بر مفهوم «حیات» از منظر کریستوفر الکساندر

پژوهش پیشرو در باب مفهوم حیات ( Life ) است. این مقاله باهدف فهم حاق این مفهوم، با مراجعه به نظریات کریستوفر الکساندر و مطالعه و تحلیل مضمونی آنها و با راهبرد استدلال منطقی، در جستجوی پاسخ پرسش های بنیادین برآمده و به تعمق در نگرش کیفیت محور وی در باب حیات و خاستگاه های اندیشه وی پرداخته است. مطالعات صورت گرفته حاکی از آن است که الکساندر، حیات را مفهومی فراتر ازآنچه علم قادر به توضیح آن است، دانسته و از دو منظر، حیات به مثابه یک پدیده و حیات به مثابه یک واقعیت علمی آن را مطمح نظر قرار داده است. وی حیات را واجد مراتب مختلفی دانسته و از چهار دریچه ماده، محصول، فعل و فاعل این مفهوم را شرح و بسط میدهد. از دریچه ماده، وی به تعیین سرشت واقعی ماده می پردازد و باور به وجود تهی عظیمی درون ماده موردنظر علم دارد که واجد حیات است. از دریچه محصول، ویژگی های مشترک در هر آنچه حیات در آنها به ظهور رسیده و به احساس درآمده است را شرح میدهد. از دریچه فعل، وی نگرشی پویا به حیات داشته و چگونگی ظهور آن در قالب فرایندهای بنیادی یا فرایندهای زنده را شرح می دهد و از دریچه فاعل، وی به ویژگی های ذهنی معمار یا سازنده اشاره می کند. وی از این چهار دریچه، نگاهی جامع به مفهوم حیات داشته است.