واکاوی شخصیت ملی ایرانی در شاهنامه

چکیده شخصیت ملی، از ارزشی بسیار بالا برخوردار است؛ به­گونه­ای که برای بسیاری، دست­یابی به الگوهای ملی، هدف اصلی زندگی­شان شده و بسیار ارزش­مند است. اما به  راستی چه الگو یا تیپ شخصیتی مناسب جامعه ما است؟ آیا در فرهنگ کهن ایرانی، الگوها یا تیپ­های شخصیتی مناسب برای ارائه به نسل امروز وجود دارد یا باید دست به دامان فرهنگ­های دیگر شد؟  شاهنامه فردوسی به­ عنوان شناس­نامه ملی جامعه ایرانی، قرن­ها است که از طریق اسطوره­هایش، انتقال­دهنده بخشی عمده از میراث کهن فرهنگی، هویتی، دینی و ملی ایرانیان تا به امروز بوده است. در نوشتار حاضر کوشش شده است تا از منظر جامعه­شناسی و روان­شناسی شخصیت، ویژگی­های شخصیتی خوش­نامان شاهنامه، مورد مطالعه و واکاوی قرار گیرد. پژوهنده در ابتدا با استفاده از روش تحلیل روایت، ویژگی­های شخصیتی شش شخصیت اصلی داستان زال و رودابه را از شاهنامه فردوسی تعیین کرده و با به­کارگیری از سه مرحله رمزگذاری باز، محوری و انتخابی، ۱۵۸ مفهوم، ۲۸ مقوله فرعی و ۷ مقوله اصلی و بر اساس ۴ محور، ۸ شخصیت را آشکار ساخته است. هم­چنین یک مفهوم اصلی (دو نوع شخصیت به نام نوع خردمندانه و ضد خرد) را پیش کشیده است.

واکاوی شخصیت ملی ایرانی در شاهنامه Keywords:

کلیدواژه ها: شخصیت ملی , ادبیات حماسی , داستان زال و رودابه , تیپ شخصیتی , نظریه زمینه ای