ساماندهی بافت فرسوده شهری با تاکید بر الگوی مشارکت مردمی

سودمندی رویکرد مشارکت جویانه و استفاده از مزایای آن در پروژه های نوسازی و بهسازی بافت فرسوده شهری امری انکار ناپذیر است. بطوری که امروزه مسجل شده است حضور و مشارکت مردم در مداخلات صورت گرفته در بافت های فرسوده، نقش اصلی را در تحقق پذیری طرح ها ایفا می نماید. اجرای هر طرح و برنامه ای در شهرها مراحل متعددی دارد، که این مراحل شامل مطالعات توصیفی، شناخت دقیق منطقه، الویت ها و نیازهای ساکنان، ظرفیت های منطقه یا محل، نحوه و میزان مشارکت مردم و ... می باشد. حال اگر این طرح ها برای هسته مرکزی شهرها باشد حساسیت آن افزایش یافته و نحوه عمل در مورد بافت های آسیب دیده و فرسوده متفاوت خواهد بود. مطالعات و تجارب صورت گرفته در زمینه بهسازی بافت های شهری با محوریت تجدید حیات بافت های آسیب دیده در مقیاس محله و با تاکیید بر مشارکت مردم است. در این راستا، تبیین جایگاه مشارکت در طرح های احیا بافت های آسیب دیده و دست یابی به فرآیندی کاربردی در جهت بهره گیری از مشارکت مردم در فرآیند باز آفرینی، نیازمند شناخت، تحلیل و ارزیابی طرح هاست. سیر تحول رویکردهای بهسازی شهری در ایران به ویژه پس از انقلاب اسلامی، نشان دهنده طرح های متعددی است که توسط وزارت مسکن و شهرسازی، شهرداری ها و وزارت کشور تهیه شده است. عدم هماهنگی بین طرح های فوق، مغایرت های بیشمار با طرح های بالادست و عدم جلب مشارکت مردم در تهیه و اجرای طرح پیشنهادی، موجب ناکارایی آنها و در برخی موارد افزایش نابسامانی های بیشتر در ساختار فضایی، اجتماعی و کارکردی بافت شده است. تعیین نیازها، خواست ها و الویت بندی برنامه های شهری در ابعاد اجتماعی، فرهنگی و فضایی و ... جز با مشارکت مردم میسر نیست. مدیریت شهری برای اثرگذاری مشارکت شهروندی باید الزامات آن را فراهم سازد. بنابراین بهسازی و احیای کالبد محله و تامین امکانات درخواستی از سوی ساکنان محله ضروری است و باید همه این اقدامات باهم و به صورت مکمل و با در نظر گرفتن موقعیت و مشکلات موجود انجام پذیرد و تک تک این اقدامات به تنهایی قادر به رفع مشکلات موجود نیست که این مسئله بستری لازم را برای نگارش پژوهش حاضر فراهم کرده است. از اینرو این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف بررسی عوامل تاثیر گذار بر میزان مشارکت مردم در بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و ارائه راه حل های منطقی، اجرایی و قانونی جهت کاهش سرعت فرسودگی و تسریع روند احیای این بافت از طریق مشارکت مردمی می باشند شکل گرفته است که غالب مطالعات آن از نوع اسنادی(کتابخانه ایی) استوار بوده است. نتایج کلی حاصل از پژوهش حاضر حاکی از آن است که نقش مشارکت به عنوان مهم ترین و بهترین شیوه در زمینه مداخلات شهری بالاخص ساماندهی بافت فرسوده تاکید دارد و به عنوان یک ضرورت مهم برای نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری تلقی می شود.

Keywords:

بافت فرسوده , رویکرد مشارکتی , بهسازی , نوسازی , مشارکت مردمی