مقاله پژوهشی: تبیین نظری تاثیر عوامل جغرافیایی و ژئوپلیتیکی مناطق ساحلی اقیانوسی بر امنیت ملی

تامین امنیت ملی، به عنوان شرط اساسی بقای کشورها، تابع بکارگیری طیف فراگیری از عناصر مادی و معنوی قدرت ملی است. با توجه به تاثیر موقعیت و ویژگی­های جغرافیایی و ژئوپلیتیکی بر قدرت و امنیت ملی، تبیین نظری رویکرد کشورها به فراوری ظرفیت­های مناطق و قلمروهای ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی ممتاز برای تامین امنیت ملی حائز اهمیت است. امروزه مناطق ساحلی اقیانوسی، کارکردهای امنیتی، سیاسی، اقتصادی و ارتباطات منطقه ای و بین المللی زیادی برای کشورها دارند و اهمیت ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی آنها در سطوح محلی، ملی، منطقه­ای و جهانی رو به افزایش است. این مناطق می توانند تاثیر چشمگیری بر منزلت و وزن ژئوپلیتیکی و جایگاه کشورها در مناسبات منطقه ای و بین­المللی بر جای گذارند. این تحقیق با هدف تبیین نظری تاثیر عوامل جغرافیایی و ژئوپلیتیکی مناطق ساحلی اقیانوسی بر امنیت ملی انجام شده است. تحقیق از نوع بنیادی است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و از روش کتابخانه­ای و اسنادی برای گردآوری داده­ها و اطلاعات، با بهره­گیری از ابزار فیش­برداری استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که تحلیل تاثیر مناطق ساحلی اقیانوسی بر امنیت ملی از طریق دو متغیر میان­گر «توسعه» و «قدرت ملی» قابل تبیین است. ویژگی­های جغرافیایی و عوامل ژئوپلیتیکی مناطق ترکیبی ساحلی اقیانوسی (آبی و خشکی)، از طریق تاثیر بر شاخص­های توسعه و نیز تغییر وزن و برایند قدرت ملی کشورها، در قالب هفت عامل مکانی- فضایی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، زیست­محیطی و نظامی بر امنیت ملی آنها تاثیر­گذارند.

Keywords:

سواحل اقیانوسی , امنیت ملی , ژئوپلیتیک , جغرافیا