بررسی انتقادی رویکرد تفسیری در مطالعهی دین: نقد نظریات کلیفورد گیرتز درباب دین با تکیه بر آرای مرتضی مطهری

دین به منزله ی یکی از ارکان زندگی انسان، مورد مطالعه ی رویکردهای مختلف علوم انسانی و اجتماعی ازمنظر درون دینی و برون دینی قرار گرفته است. تفسیرگرایی با جهت گیری برون دینی، از جملهفراگیرترین این رویکردهاست که کلیفوردگیرتز را می توان یکی از اندیشمندان برجسته ی آن به شمار آورد؛ وی انسان شناسی است که با رویکرد تفسیرگرایانه و گرایش نمادگرا به مطالعه ی دین در جوامع مختلف پرداخته است. از دیگر سو، مرتضی مطهری به منزله ی اندیشمند الهی و اجتماعی معاصر، زوایای این مهم را با نگرش توحیدی و درون دینی موردتحلیل و بررسی قرار داده است. در این پژوهش، تلاش شده تا ضمن مقایسه ی آراء این اندیشمند توحیدگرابا نظرات کلیفوردگیرتز درباب دین، با بهره گیری از دستگاه نظری مطهری، رویکرد تفسیرگرایی گیرتزموردنقد و ارزیابی قرار گیرد. واکاوی و مقایسه ی نظرات این دو اندیشمند، ما را به این نتیجه رساند که«نسبی گرایی»، «فروکاستن تعریف دین به مجموعه ای از نمادها»، «بی توجهی به منشا وحیانی دین» و... ازجمله مهم تریننقدهایی است که می توان ازمنظر مطهری به رویکرد تفسیرگرایی گیرتز وارد نمود.

Keywords:

۱- دین , ۲- تفسیرگرایی , ۳- گیرتز , ۴- مطهری