پیشنهاد تغییر به روش مهندسی ارزش الگوی برد - برد مشارکت پیمانکاران در ارتقای پروژه های عمرانی توسعه شهری

در سال ۳۶۹۱ اداره تنظیم تدارکات نیروهای مسلح آمریکا مقرر کرد که پاداش های مادی مربوط به مهندسی ارزش در قراردادها منظور گردد، بدین ترتیب پروسه پیشنهادهای پیمانکاران و مشاوران، معروف به پشینهادهای پیمانکاران و مشاوران، معروف Value Engineering Change Proposals VECP) تعریف گردید . همچنین سازمان عمران آمریکا از سال 1966 قوانین انگیزشی پیمانکاران را به کار گرفت . پس از این سالها در ایجاد قوانین انگیزشی رشد قابل توجهی در این کشور صورت پذیرفت مطالعه آمار در ایالات متحده نشان می دهد که تاکنون در وزارت خانه های مختلف این کشور میلیاردها دلار صرفه جویی در اثر ارائه پیشنهاد تغییر ایجاد گردیده است . در این میان وزارت دفاع مقام اول و وزارت راه و ترابری مقام دوم را به خود اختصاص داده اند . در ایران نیز بحث مهندسی ارزش از سال 1379 با ابلاغ دستورالعمل ارجاع کار و انعقاد قرارداد با واحدهای خدمات مهندسی ارزش رشد فزاینده ای یافته است و در سال ۳۸۳۱ نیز ابلاغ دستورالعمل تهیه، ارائه و بررسی پیشنهادهای تغییر با نگاه مهندسی ارزش « و » تهیه و ارسال گزارش سالانه پیشنهادهای تغییر، با نگاه مهندسی ارزش « از طرف سازمان مدیریت منابع و برنامه ریزی کشور ابلاغ گشته است که تاکنون اثرات این آیین نامه در مرحله اجرا و استقبال پیمانکاران ارزیابی نشده است . از دیدگاه سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، آن گونه که در دستورالعمل مربوطه آمده است » پیشنهاد تغییر با نگاه مه ندسی ارزش « عبارت است از » پیشنهادی که در مدت پیمان از جانب پیمانکار و به منظور کاهش هزینه های اجرا، بهره برداری و نگهداری، ارتقای کارآیی و یا سایر منافع کارفرما ارایه می گردد و در عین حال، انجام کارها باید با کیفیتی بهتر و یا طبق پیمان صورت پذیرد در پیشنها د تغییر با نگاه مهندسی ارزش دیده شده که پیمانکار با استفاده از الگوی مهندسی ارزش ایده های خلاقانه خود را برای بهبود طرح در حال اجرا مطرح نماید و در صورت تایید و ممیزی دقیق توسط مشاور و نهایتا کارفرما، طبق قانون ایران حدود 25 تا45 درصد و طبق قانون آمریکا حداقل50 درصد از صرفه جویی های آنی ایده به پیمانکار به عنوان پاداش اهداء گردد . بدیهی است این نگرش کاملا برد - برد مهندسی؛ ضمن تسریع در اجرای طرح و ارتقا کیفی آن، منافع فراوانی را تقدیم هر دو مجموع کارفرما و پیمانکاری می نماید، ضمن آنکه مشاوران نیز از این فرایند بی بهره نخواهند بود . از طرفی با توجه به تعدد بسیار بالای پروژه های اجرایی در حوزه حمل و نقل و عمرانی در چارچوب توسعه شهری بخصوص شهرهای بزرگی چون تهران، استفاده از این رویکرد جدید ضمن بالابردن توان پیمانکاران باعث تسریع و بهبود کیفی طرح های مهم توسعه شهری می گردد مقاله حاضر ضمن تعریف جامع دو محور مهم مهندسی ارزش و پیشنهاد تغییر با نگاه مهندسی ارزش، با ذکر تاریخچه و تحلیل آمار مربوط به صرفه جویی ناشی از پیشنهاد تغییر در کشور آمریکا، به عنوان پیشرو در این زمینه، به بررسی مطالعات موردی این روش در پروژ ه های عمرانی و دیگر عرصه های مهندسی مهم می پردازد . در ادامه با ذکر بخش هایی از دستورالعمل 290سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور پیرامون پیاده سازی پیشنهاد تغییر با روش مهندسی ارزش، تحلیل عمیق نقاط قوت و ضعف این آیین نامه صورت می پذیرد . در پایان با بررسی چا لشها و فرصتهای کاربرد قوانین انگیزشی پیمانکاران در ایران، چشم اندازهای پیش رو در این زمینه در کشور و لزوم بررسی جامع تر قوانین انگیزشی مهندسی ارزش در ارتقا و فراگیری این تکنیک اثربخش در ایران تحلیل میگردد

Keywords:

پیشنهاد تغییر , مهندسی ارزش , پیمان کار , توسعه شهری , صرفه جویی هزینه