انعکاس فرهنگ اسلامی در ضرب المثل های خمسه نظامی گنجوی با تکیه بر خسرو و شیرین

نظامی گنجوی از شاعران تراز نخست تاریخ ادبیات فارسی است که آثار وی افزون بر غنا و ارزش هنری بی بدیل، به لحاظتاثیرات فرهنگی نیز ارزش والا و کم نظیر دارد. نظامی، اندیشه ورزی بیناست که در فرهنگ و باورها و رسوم مردمان نگریستهو آنها را در شعر خود منعکس ساختهاست و متقابلا ره آوردی گرانبها از حکمتها و امثال را به فرهنگ عامه افزوده است.مثلهایی که در میان فارسی زبانان شهرت دارند و از سروده های نظامی ریشه گرفته اند، بسیارند و از این جهت، نظامی گنجویتاثیری وسیع بر فرهنگ مردمان روزگار خویش و پس از خود نهادهاست. ضرب المثلهای خمسه نظامی دارای چند ماخذهستند از قبیل فرهنگ عامه، اساطیر و حماسه های ایران باستان و تعالیم دینی. با توجه به زهد و پارسایی نظامی و استغراق اودر تعالیم دینی، شمار چشمگیری از مثلهای به کار رفته در خمسه نظامی، ریشه در آموزه های دینی دارد. در این مقاله بهروش تحلیلی و توصیفی و با تکیه بر خسرو و شیرین نظامی، ظرب المثل های دینی به کار رفته در خمسه نظامی بررسیمیشود. نتایج گویای آن است که نظامی در صورت بندی ضرب المثل های خود، توجه فراوان به داستانهای دینی و آیات واحادیث اسلامی داشته است و از این جهت در ورای ظاهر عاشقانه مثنوی خسرو وشیرین، گنجینه ای ارزشمند از تعالیماسلامی نهفته است.

Keywords:

نظامی گنجوی , خمسه , خسرو و شیرین , ضرب المثل , فرهنگ اسلامی