شناسایی و طبقه بندی آرایه های معماری مسجد امام(ره) بروجرد با تاکید بر ویژگی های ساختاری

مساجد به عنوان یکی از مهم ترین نمودهای هنر و معماری ایرانی- اسلامی در دوره قاجار از جایگاه ویژه ای برخوردارند. ازجمله مهم ترین نمونه های مساجد دوره فتحعلی شاه قاجار در خطه لرستان، مسجد امام)ره( بروجرد است که باوجود ظرفیت های بسیار کمتر موردمطالعه منسجم قرارگرفته است. براین اساس پژوهش حاضر تلاش دارد ضمن بازشناسی ساختار معماری، هنرهای پیوندیافته با کالبد این بنا را مورد طبقه بندی و گونه شناسی قرار دهد. هدف مذکور زمینه ساز پاسخ به این سوال است که مهم ترین آرایه های معماری به کاررفته در مسجد امام)ره( بروجرد شامل چه گونه هایی هستند؟ و هنرهای مذکور از حیث ساختار و تکنیک شامل چه ویژگی هایی می باشند؟ پژوهش پیش رو از حیث روش، توصیفی-تحلیلی بوده و اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده اند. ه مچنین جامعه آماری شامل تمام تزیینات بازتاب یافته در بنا است که به صورت میدانی مورد بررسی قرارگرفته اند. لازم به ذکر است که تجزیه وتحلیل یافته ها به صورت کیفی انجا مشده است. مختصری از نتایج این پژوهش گویای آن است که بنای مذکور که به لحاظ نوع از انواع مساجد سلطانی و ازلحاظ ساختاری از مساجد بازاری محسوب می شود، دربردارنده غالب هنرهای ایرانی- اسلامی وابسته به معماری اعم از کاشی کاری ها، رسمی بندی ها، حجاری و هنرهای فلزی نفیسی است که هر یک در جای خود شایسته مطالعه ای عمیق است. ه مچنین از حیث نقوش و خطوط، نقوش گوناگون هندسی و گیاهی و خطوطی همچون ثلث، نستعلیق و کوفی در این بنا به کاررفته است. لازم به ذکر است که بیشترین درصد نقوش و خطوط به کاررفته در این بنا را نقوش هندسی و خط نگاره های کوفی بنایی بر بستر کاشی معرق تشکیل می دهند؛ که این نکته یکی از مهم ترین تمایزات این بنا با دیگر بناهای عهد قاجار است که غالبا با کاشی های هفت رنگ یا خشتی زینت یافته اند. نکته مهم دیگر این که غالب محتوای کتیبه نگاری های بنا دربردارنده مفاهیم شیعی و اسامی ائمه اطهار به عنوان سمبل های هنر شیعی می باشند؛ و از نکات جالب دیگر تاریخ دار بودن تعداد قابل توجهی از کتیبه هاست.

Keywords:

the Qajar Architecture , the Architectural Ornaments , the Borujerd Imam Mosque , the Structural Features ۱