پیش بینی تراز آب زیرزمینی دشت نیشابور با معرفی مدل رگرسیون فازی امکانی

منابع آب زیرزمینی پس از یخچال های قطبی، دومین منبع آب شیرین موجود در جهان به شمار می رود. بررسی تغییرات سطح آب زیرزمینی در برنامه ریزی و مدیریت پایدار منابع آب از اهمیت فراوانی برخوردار است. کاهش پیوسته سطح آب زیرزمینی در بسیاری از مناطق دنیا مشاهده شده است. دشت نیشابور از لحاظ ذخیره منابع آب و حاصلخیزی اراضی، یکی از مهم ترین دشت-های خراسان و شرق کشور محسوب می شود. کاهش میزان تغذیه کننده ی بارش از یک سو و برداشت های مکرر از چاه های بهره-برداری از طرف دیگر سبب افت سطح آب شده، به طوری که آبخوان نیشابور با افت سالانه ۷۴ سانتی متر مواجه است. لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی و معرفی کارایی مدل رگرسیون فازی امکانی جهت پیش بینی تراز آب زیرزمینی در مقیاس ماهانه می باشد. در این پژوهش پارامترهای موثر بر تراز آبخوان شامل بارندگی و تخلیه به صورت ماهانه تعیین شد. با استفاده از روش های زمین آماری نقشه های پهنه بندی ماهانه بارندگی و تخلیه به دست آمد. درنهایت با طراحی مدل رگرسیون فازی امکانی با ۶ پارامتر ورودی، سعی در برآورد تراز سطح آب زیرزمینی شد. نتایج پژوهش نشان داد بهترین دقت در ماه خرداد با ضریب تبیین ۹۳ درصد، میانگین مجذور خطای ۰۵/۶ و میانگین مطلق خطای ۰۱/۶ حاصل شد. همچنین نتایج نشان داد که علی رغم کاهش شدید باران در فصل تابستان، اعمال ورودی های با تاخیر یک تا دو ماهه نتایج مناسبی در پیش بینی سطح آب داشت. درنهایت می توان بیان کرد مدل رگرسیون فازی تهیه شده در این مطالعه، امکان برآورد تراز سطح آبخوان را با اعتبار مناسب فراهم می-کند.

Keywords:

آب زیرزمینی , تراز آبخوان , رگرسیون فازی , دشت نیشابور