بررسی تطبیقی مفهوم تربیتی قتل نفس با تکیه بر نقد مواجهه آیت الله معرفت با روایات تفسیری و تفاسیر عرفانی

بررسی آراء مفسران پیرامون عبارت اقتلوا انفسکم ذیل آیه ۵۴ سوره بقره و گونه بندی آراء ایشان در مواجهه با تفسیر این عبارت و پذیرفتن یا رد معنای حقیقی قتل نفس یا اصرار بر مجاز بودن معنای قتل نفس، معرکه ای از آراء ایجاد کرده است در این مقام آیت الله معرفت ریشه روایات مشهور ذیل آن که در مقام تحلیل و تطبیق معنای حقیقی وارد شده است را اسرائیلی میداند و به مجموعه روایاتی دیگر متمسک میشود که یا ذیل آیه نظیر آن آمده یا با معنای مجازی مورد نظر ایشان هم خانواده است. ایشان در این مقام به معنای مجازی (یا باطنی) متمایل شده است و سعی در اثبات رجحان و یا انحصار این معنا برای قتل نفس کرده است. آیت الله معرفت با بیان دوازده شاهد و دلیل مبنی بر رجحان و انحصار معنای تهذیب نفس برای عبارت قتل نفس به اثبات مدعای خود پرداخته است که این ادله به سه دسته کلی قرائن لفظی متصل(سیاق، معنای تذلیل، قرائت اقیلوا) و منفصل (آیه۶۶ سوره نسا، چند مجموعه روایت) و قرائن لبی(جهالت و فسق ایشان و عدم ارتداد و مترتب نشدن مفسده) تقسیم شده و نقدهایی نیز بر هر یک از آنها وارد شده و در پایان گرچه برخی از ادله ایشان مردود دانسته شده لکن معنای مجازی را مناسب دانستیم.

Keywords:

تفسیرعرفانی , تفسیر اثری , آیت الله معرفت , قتل نفس.