تداوم و تغییر در علل مداخله های نظامی روسیه

روسیه در مقام مدعی منزلت بزرگ­قدرتی یکی از بالاترین موارد مداخله نظامی را به ثبت رسانده است. حمله به اوکراین فصل نوینی در تاریخ مداخلات روسیه گشود که مطالعه و بازاندیشی درباره علل این مداخلات را ضروری می­سازد. پژوهش حاضر با رویکرد ترکیبی تبیینی(علت­کاوی) و تاریخی-تحلیلی در پی پاسخگویی به این ضرورت پژوهشی است. برای این منظور، پرسشی که در کانون پژوهش قرار دارد، پرسش از عوامل موثر در مداخله­های روسیه و شناسایی و تفکیک عوامل اولیه(پایدار) از عوامل ثانویه(متغیر) است. در این مقاله، نه متغیر به عنوان عوامل موثر بر مداخلات نظامی روسیه شناسایی شده و سپس میزان نقش و جایگاه هر کدام در میان سلسله عوامل مورد بررسی قرار گرفته است. این عوامل عبارتند از: بزرگ­قدرت­گرایی، هژمون­گرایی منطقه­ای، شخصیت و سبک رهبری، مبارزه با تروریسم، اتحاد و همکاری استراتژیک با دولت میزبان، ملی گرایی و پان اسلاویسم، حمایت از اقلیت­های هویتی روس، توانمندی­های اقتصادی و نظامی و نهایتا جنگ انحرافی و مساله مشروعیت. یافته­های پژوهش نشان می­دهد از میان عوامل فوق، بزرگ قدرت­گرایی هسته مرکزی مداخلات نظامی روسیه را تشکیل می­دهد و به همراه هژمون­گرایی منطقه­ای نقش اصلی و پایدار را در تحریک مداخلات روسیه ایفا کرده است. انگیزه انباشت قدرت برای تامین امنیت و غبله بر تهدیدها که در علل اصلی مداخله­های روسیه متبلور است، رهیافت واقع­گرایی تهاجمی را به عنوان پشتوانه نظری می­پذیرد. از سوی دیگر، لحاظ کردن نقش نخبگان سیاسی در حلقه بعدی سلسله عوامل موثر، پژوهشگر را به سمت تلفیق آن رهیافت با رهیافت تفسیری سازه­انگاری رهنمون ساخته است؛ تلفیقی که اساس واقع­گرایی نوکلاسیک را تشکیل می­دهد.

Keywords:

روسیه , مداخلات نظامی , بزرگ قدرت گرایی , هژمونگرایی منطقه ای , واقعگرایی نوکلاسیک