ارزیابی ساختار و عملکرد قطعات گیاهی اکوسیستم مرتع در مناطق خشک و نیمه خشک

اکوسیستم مرتعی از قطعات متنوعی تشکیل شده است که میزان عملکرد هر یک از آنها با یکدیگر تفاوت می کند. خصوصیات ساختاری و عملکردی قطعات مرتعی در اثر فعالیت های مدیریتی تغییر کرده و از این خصوصیات می توان برای تفسیر آثار مدیریت استفاده کرد. شخم اراضی و نیز شدت چرا از مهمترین عوامل تخریب کننده مرتع بوده و باعث کاهش عملکرد مرتع می شوند. برای مقایسه قطعات با یکدیگر و بررسی تغییرات آنها در اثر فعالیت های مدیریتی, دو منطقه زرند ساوه و طالقان انتخاب شده, سپس در هر منطقه، ۵ تیمار مدیریتی شامل ۳ شدت چرایی(سبک، متوسط، سنگین) و دو تیمار شخم اراضی( اراضی شخم خورده در سال جاری و اراضی رها شده) انتخاب شد. منطقه دارای چرای سبک به عنوان منطقه مرجع انتخاب و سایر تیمارها با آن مقایسه شد. در هر یک از تیمارها ۵ ویژگی ساختاری شامل: تعداد قطعات، سطح کل قطعات، شاخص سطح قطعات، شاخص سازمان یافتگی چشم انداز و میانگین فاصله بین قطعات (طول میان قطعات) و نیز ۳ ویژگی عملکردی شامل: پایداری، نفوذپذیری و چرخه عناصر تعیین شد. نتایج نشان داد که با افزایش شدت چرا ,ساختار قطعات تخریب شده و فواصل بین قطعات افزایش می یابد و از طرف دیگر موجب کاهش نفوذپذیری نیز می شود. شخم اراضی نیز سبب افزایش نفوذپذیری و کاهش پایداری شد. با گذشت زمان و مستقر شدن قطعات گیاهی ویژگی های عملکردی در اراضی رها شده بهبود پیدا کرد.

Keywords:

assessment , Function , patch , Structure , Taleghan , Zarand