ارزیابی میزان آلودگی فلزات سنگین در غبار برخی جاده های کرج

با رشد سریع شهرنشینی، صنعتی شدن شهرها و افزایش انتشار آلودگی از وسایل نقلیه، بحران آلودگی هوا یکی از مشکلات اکولوژیکی شدید در مقیاس جهانی است. با توجه به سهم آلودگی گرد و غبار در افزایش آلودگی هوا، غبار راسب شده در اطراف جاده ها و خیابان های سطح شهر به منزله یکی از عوامل ارزیابی میزان آلودگی هوای شهری بررسی شد. با توجه به رشد جمعیت و تردد وسایل نقلیه در کرج و خطرهای ناشی از آلودگی فلزات سنگین برای سلامتی بشر، غلظت فلزات Ni، Mn، Pb، Cr، Cu و Zn در غبار جمع آوری شده از ۳ خیابان در سطح کرج اندازه گیری شد. نمونه های غبار با ابعاد کمتر از µm۲۵۰ پس از هضم اسیدی در مایکروویو، از طریق دستگاه جذب اتمی آنالیز شدند. اندازه غلظت فلزات در غبار خیابان ها برای هر یک از عناصر عبارت اند از: µg/g ۶۲۹- ۴۸:Pb، µg/g ۲۲۴- ۱۹:Ni، µg/g ۲۷۱- ۸۶:Cu، µg/g ۷۸۴- ۶۰۹:Mn، µg/g ۱۲۱۲- ۲۸۲:Zn و µg/g ۱۱۷- ۴۰:Cr. برای ارزیابی میزان آلودگی نمونه ها مقادیر شاخص ضریب انباشتگی (Igeo)، فاکتور غنی شدگی (EF)، فاکتور آلودگی (CF) هر یک از عناصر و شاخص بار آلودگی (PLI) در هر یک از ایستگاه ها و میانگین آن در هر جاده محاسبه شد. مقادیر محاسبه شده شاخص زمین انباشتگی و فاکتور غنی شدگی نشان می دهند میزان فلزات سرب، مس و روی در کلیه جاده ها در اثر فعالیت های انسانی افزایش یافته اند و منشا طبیعی ندارند. با محاسبه مقادیر فاکتور آلودگی، به طور میانگین بیشترین میزان آلودگی سه عنصر اخیر در جاده کرج- قزوین مشاهده شد. مقادیر محاسبه شده شاخص بار آلودگی (PLI) در هر یک از ایستگاه های نمونه برداری نشان می دهد در مناطق پرترافیک و صنعتی میزان بار آلودگی فلزات سنگین بالاتر است.

Keywords:

Air pollution , assessment index , Heavy metals , Karaj-Qazvin Freeway , road dust