تحلیل محتوا و تطبیق چالش های محیط زیستی ایران و جهان در پانزده سال اخیر (۱۳۸۰ الی ۱۳۹۴ شمسی- ۲۰۰۰ الی ۲۰۱۴ میلادی)

این مطالعه به بررسی وضعیت کنونی، شباهت ها و تفاوت های چالش های محیط زیستی ایران و جهان طی پانزده سال اخیر از ابتدای سال ۱۳۸۰ تا پایان سال ۱۳۹۴ شمسی و ابتدای سال ۲۰۰۰ تا پایان ۲۰۱۴ میلادی می پردازد. بدین منظور، بیش از ۲۶۰۰ مقاله محیط زیستی از میان حدود ده هزار مقاله و از بین ۲۴ مجله داخلی و بین المللی تحلیل و بررسی شده است. روش پژوهش کمی با تکنیک تحلیل محتوا و رویکرد تحلیلی بوده است. یافته های مطالعه نشانگر استخراج ۲۱ سرفصل محیط زیستی است. از بعد کمی، علی رغم حرکت آرام افزایش تعداد مقالات داخلی، ظرفیت قابل توجهی در این زمینه وجود دارد. از بعد کیفی، در مقیاس بین المللی توجه توامان به هر دو تفکر سبز و قهوه ای چالش های محیط زیستی مشاهده می شود؛ ولی در مقیاس داخلی، توجه غالب به چالش های ناظر بر تفکر قهوه ای بوده است. سرفصل اول چالش های محیط زیستی ایران و جهان به ترتیب «بهداشت، فاضلاب، پسماندهای جامد» و «اقلیم» بوده است. در مقالات داخلی، سرفصل محیط زیستی «آب» پرتکرارترین موضوع در مجلات منتخب بوده و به سرفصل های «توسعه پایدار»، «انرژی» و «تالاب ها» کمتر تاکید شده است. اولویت نخست بودن دستورالعمل های سبز در الگوی بین المللی و دستورالعمل های قهوه ای در مقیاس داخلی گویای فاصله کیفی تحقیقات محیط زیستی داخل با خارج از کشور است. تمرکز غالب موضوعات محیط زیستی بر شش سرفصل نخست استخراج شده نیز حاکی از نقاط ضعف هر دو مقیاس از مطالعات محیط زیستی است. نتایج این مطالعه برای پایه ریزی تفکرات راهبردی در برنامه ریزی و بازنگری پژوهش های محیط زیستی، مطابق با چالش های موجود و آتی کشور قابل استفاده است.

Keywords:

scientific researches , urban environmental challenges , Content analysis