بررسی تطبیقی ساختار و محتوای لیلی و مجنون و خسرو شیرین نظامی

در میان منظومه های عاشقانه در حوزه ی ادبیات غنایی هستند لیلی و مجنون و خسرو و شیرین دو اثر برجسته به شمار می روند که نظامی به سرایش آنها پرداخته است . هدف از پژوهش حاضر که به شیوه ی توصیفی - تحلیل و کتابخانه ای صورت گرفته ، بررسی و مقایسه ی این لیلی و مجنون و خسرو و شیرین از حیث ساختاری و محتوایی است . در بعد ساختاری نظامی به مقوله هایی چون پیرنگ ، فضا و رنگ ، شخصیت ، گفت وگو، لحن ، زاویه دید توجه داشته است . نظامی به خوبی توانسته است شخصیت ها، ویژگی های و گفت وگوهای آنها را به تصویر بکشد. فضای حاکم بر لیلی و مجنون نمایانگر جامعه ای بدوی تمدن ایرانی است سرشار از شادی و سرسبزی می باشد و عاشقانه است . لحن در داستان لیلی و مجنون غم بار است ؛اما در خسرو و شیرین لحن عمدتا عاشقانه است وگاها لحن های طنز و کنایه آمیز نیز دیده می شود. زاویه دید در هر دو داستان دانای کل است . پیرنگ هر دو داستان نیز گویای کنش های متفاوت در میان شخصیت های داستان است . در بعد محتوایی نیز به موضوعات برجسته ی دو اثر پرداخته ایم که نشان داد موضوعات در خسرو و شیرین متنوعتر هستند. از حیث بن مایه نیز در لیلی و مجنون شاعر بیشتر به مقوله هایی چون عشق عذری ، جایگاه زنان در جامعه بدوی ، مناجات، شر و شرارات و مسائلی ازاین دست توجه داشته و در خسرو و شیرین نیز شاعر به عشق ، فلسفه وحکمت ، خداشناسی ، نعت رسول (ص)، مسائل اخلاقی ، دنیاگریزی ، مرگباوری ، مدینه فاضله ، عدالت گری و ... نظر داشته است .

Keywords:

منظومه های عاشقانه , نظامی , لیلی و مجنون , خسرو و شیرین , ساختار , محتوا.