مقدمه ای بر انواع نویسندگی افتخاری

سخن سردبیر Editorial مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان دوره ۲۰، دی ۱۴۰۰، ۱۰۶۴-۱۰۶۳       مقدمه ای بر انواع نویسندگی افتخاری   An Introduction to Honorary Authorship   محسن رضائیان[۱]   M. Rezaeian   تاکنون پیرامون مسائل و مشکلاتی که ممکن است در زمینه نویسندگی مقالات علمی مطرح گردد، موضوعات گوناگونی را به رشته تحریردر آورده ایم [۵-۱]. ازآن جمله، پیرامون انواع گوناگون وضعیت نویسندگی گفتیم که افراد ممکن است یا نویسنده واقعی یک مقاله باشند، یا نویسنده افتخاری (Honorary) و یا نویسنده روح مانند (Ghost). که دو مورد آخر، از مصادیق بارز وضیعت نویسندگی غیر اخلاقی Unethical authorship)) است. در اولین مورد، یعنی نویسندگی افتخاری، اسم فردی بدون آن که شرایط نویسندگی داشته باشد، به اسامی نویسندگانی یک مقاله اضافه می گردد. در حالی که در دومین مورد، یعنی نویسندگی روح مانند، اسم فردی که تمام شرایط نویسندگی را دارا بوده است، از زمره اسامی نویسندگانی یک مقاله حذف می گردد [۵]. مطالعات مختلف نشان می دهند که وضعیت نویسندگی افتخاری، بیش تر از نویسندگی روح مانند رخ می دهد. از همین رو، دراین سخن سردبیری قصد داریم که انواع نویسندگی افتخاری که ممکن است رخ دهند را، با تفصیل بیش تری شرح دهیم. اولین مورد از نویسندگی افتخاری را اصطلاحا نویسندگی هدیه ای (Gift authorship) می گویند. در این حالت، نام فردی به دلیل احترام یا قدردانی از وی، در زمره نویسندگی یک مقاله ثبت می گردد. دلیل ذکر نام وی، آن است که نویسندگانی واقعی مقاله می اندیشند با اضافه کردن نام وی، او ممکن است که بعدا نام آن ها را در مقالات خود اضافه کند. هم چنین، وی ممکن است در مقالات بعدی خود، مقاله حاضر را مورد استناد قرار دهد [۶]. دومین مورد از نویسندگی افتخاری را اصطلاحا نویسندگی مهمان (Guest authorship) می نامند. در این حالت، نویسندگان یک مقاله، از یک پژوهش گر شناخته شده درخواست می نمایند تا نام وی را درزمره نویسندگان قرار دهند. با انجام این کار، آن ها امیدوارند که احتمال چاپ و احتمال دادن استناد به مقاله خود در صورت چاپ را افزایش دهند. آن ها هم چنین، ممکن است با اضافه کردن اسم یک پژوهش گر شناخته شده دانشگاهی، سعی نمایند تا رابطه خود با صنعت را مخفی نمایند [۶]. بالاخره، سومین حالت نویسندگی افتخاری را اصطلاحا نویسندگی قهری (Coercive authorship) می نامند. در این حالت، یک محقق ارشد (Senior researcher)، یک محقق جوان (Junior researcher) را مجبور می کند که نام نویسنده ای را به عنوان هدیه و یا میهمان، به اسامی نویسندگان یک مقاله اضافه کند. این حالت، شدیدترین انحراف از اصول اخلاقی نویسندگی است. چون، نه تنها اسم یک فرد که شرایط نویسندگی را ندارد، به زمره نویسندگانی یک مقاله اضافه می نماید بلکه، بیان گر آن است که اعمال نظر پژوهش گران ارشد بر پژوهش گران جوان، هنوز در نظام های دانشگاهی جهان رخ می دهد [۶]. در خاتمه، ذکر این نکته ضروری است که این احتمال وجود دارد که در برخی موارد، هر سه نوع نویسندگی افتخاری که در فوق به آن ها اشاره گردید، در کنار یک دیگر رخ دهند [۶].     References   [۱] Rezaeian M. An Introduction to Hyper-authorship Phenomenon. JRUMS ۲۰۲۱; ۲۰ (۱): ۱-۲. [۲] Rezaeian M. Supervisors Should Be More Vigilant When Their Students Are Writing an Article. JRUMS ۲۰۲۰; ۱۹ (۹): ۹۰۷-۹۰۸. [۳] Rezaeian M. Authorship in students’ research. JRUMS ۲۰۱۲; ۱۱ (۶): ۵۱۱-۵۱۲. [۴] Rezaeian M. Classification of Research Misconducts. JRUMS ۲۰۱۵; ۱۳ (۱۰): ۹۲۳-۹۲۴ [۵] Rezaeian M. How to Prevent Authorship Dispute. JRUMS ۲۰۰۹; ۸ (۲): ۷۵-۷۸. [۶] Aliukonis V, Poškutė M, Gefenas E. Perish or Publish Dilemma: Challenges to Responsible Authorship. Medicina (Kaunas). ۲۰۲۰ Mar ۱۲; ۵۶(۳): ۱۲۳. doi: ۱۰.۳۳۹۰/medicina۵۶۰۳۰۱۲۳.     [۱]- استاد گروه آموزشی اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده پزشکی، مرکز تحقیقات محیط کار، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران     تلفن: [phone]، دورنگار: ۳۱۳۱۵۱۲۳-۰۳۴، پست الکترونیکی: moeygmr۲@yahoo.co.uk، ارکید:  ۰۰۰۰-۰۰۰۳-۳۰۷۰-۰۱۶۶

Keywords:

Honorary Authorship , نویسندگی افتخاری